| | Elf procent van het electoraat behoorde in | | | | gebeurt: "Ik spreek nooit over politiek, mijn |
| | de jaren negentig tot de niet-stemmers. Maar | | | | vriendinnen ook niet. Van mij mogen ze |
| | wie zijn zij? (…) | | | | best de salarissen in de zorg omhoog doen. |
| | De afgelopen decennia nam de interesse | | | | Dat komt mij goed uit. Over een paar jaar |
| 5 | | voor Tweede-Kamerverkiezingen geleidelijk | | 75 | | ben ik klaar met mijn opleiding. Dan mag ik |
| | af. Sommigen zagen er een gunstig teken in: | | | | ook in het ziekenhuis gaan werken. Ik wilde |
| | burgers die thuisblijven zullen wel tevreden | | | | eerst kapper worden, maar mensen |
| | zijn. Anderen vatten het juist op als een | | | | verplegen vind ik leuker. (...) Ik doe dat niet |
| | uiting van protest: thuisblijvers laten aan | | | | voor het geld. Maar een beetje meer mag |
| 10 | | Den Haag weten dat ze ontevreden zijn. De | | 80 | | altijd. Daar kan de politiek dan voor zorgen. |
| | ontwikkelingen van de laatste maanden | | | | Maar stemmen ... echt niet. Ze moeten wel |
| | (razendsnelle opkomst van de LPF)pleiten | | | | met erg goede verhalen komen om mij over |
| | voor de laatste opvatting. Er bestond onder | | | | de streep te trekken." |
| | Nederlandse burgers veel onvrede en die is | | | | Een derde groep bestaat uit betrokken |
| 15 | | systematisch onderschat. Dat komt omdat | | 85 | | burgers. De groep telt zestien procent van |
| | het om verschillende redenen erg moeilijk is | | | | alle niet-stemmers en wijkt in menig opzicht |
| | onderzoek te doen onder ontevreden | | | | af van de andere groepen. Deze |
| | burgers. | | | | Nederlanders zijn relatief hoog opgeleid, |
| | (…) | | | | hebben veel politieke belangstelling en zijn |
| | Het was dan ook een goed idee van het | | 90 | | maatschappelijk actief. Juist daarom staan |
| 20 | | Sociaal en Cultureel Planbureau om | | | | ze afwijzend tegenover Den Haag. Deze |
| | onderzoek te doen naar de mening van | | | | houding wordt onder anderen verwoord door |
| | burgers die in de periode 1997-1999 niet | | | | Karel Willemse die ooit uit bevlogenheid bij |
| | wilden deelnemen aan de verkiezingen. | | | | de plaatselijke overheid ging werken. Maar |
| | Welke methode werd gebruikt om deze | | 95 | | hij knapte af op het pragmatisme en |
| 25 | | groep van circa elf procent van het | | | | opportunisme van de alledaagse |
| | electoraat over te halen om mee te werken | | | | beleidsvorming. Hij betreurt dat het |
| | aan een onderzoek, blijft onduidelijk. | | | | principiële element uit de politiek |
| | Niettemin heeft men op drie manieren | | | | verdwenen is en zegt: "Met Paars (kabinet- |
| | interessante gegevens over deze niet- | | 100 | | Kok 1 en 2) is alles grijs geworden. Overal |
| 30 | | stemmers kunnen verzamelen: door een | | | | valt over te onderhandelen: van de |
| | combinatie van diverse steekproeven, door | | | | stoeptegels in de buurt tot het |
| | het afnemen van interviews en door te | | | | minderhedenbeleid. Geen partij houdt nog |
| | werken met focusgroepen waarin niet- | | | | vast aan haar eigen principes en maatstaven. |
| | stemmers met elkaar van gedachten | | 105 | | Het politieke spel is pure ruilhandel |
| 35 | | wisselden. Het meest verrassend zijn de | | | | geworden, die niet in de openbaarheid van |
| | portretten van ruim twintig niet-stemmers | | | | de Kamer wordt bedreven maar in de |
| | die op basis van interviews zijn gemaakt. Zij | | | | beslotenheid van de Haagse wandelgangen. |
| | bieden een even zeldzaam als onthutsend | | | | (...) Alles draait om het vooraf sluiten van |
| | inkijkje in de ervaringswereld van mensen | | 110 | | compromissen, zodat elk mogelijk politiek |
| 40 | | die zich vaak in felle bewoordingen tegen | | | | conflict wordt vermeden." |
| | Den Haag afzetten. | | | | |
| | Welke resultaten levert een en ander op? In | | | | In de schimmige verzameling van niet- |
| | elk geval blijkt dat niet-stemmers geen | | | | stemmers blijken dus zeer verschillende |
| | homogene verzameling vormen. Het SCP | | | | denk- en leefwerelden bijeen te komen. |
| 45 | | trof drie groepen aan die elk hun eigen | | 115 | | Toch hebben deze burgers iets |
| | motieven en gedrag hebben. De eerste groep | | | | gemeenschappelijk. Ze hebben het gevoel |
| | bestaat uit cynische burgers. Het zijn | | | | dat hun ervaringen en voorkeuren geen |
| | mensen die doorgaans weinig belangstelling | | | | enkele rol spelen in de Haagse politiek. Wat |
| | hebben voor politiek en, meer algemeen, | | | | hen bindt is een gevoel van machteloosheid, |
| 50 | | weinig maatschappelijke activiteiten aan de | | 120 | | juist waar het om de inrichting van hun |
| | dag leggen. Ze beschikken meestal over een | | | | eigen leven gaat. |
| | bescheiden inkomen en een lage opleiding. | | | | Dit SCP-rapport belicht een fundamentele |
| | (…) | | | | paradox in de relatie van burgers en |
| | Een tweede groep bestaat uit onbekommerde | | | | overheid. Aan de ene kant hebben Haagse |
| | burgers, 26 procent van alle niet-stemmers. | | 125 | | beslissingen met betrekking tot zorg en |
| 55 | | Ook hun belangstelling voor politiek is vrij | | | | onderwijs, openbaar vervoer en veiligheid |
| | gering maar hun onvrede is niet zo groot en | | | | verstrekkende gevolgen voor het persoonlijk |
| | hun neiging tot protesteren evenmin. Wat | | | | leven van de burgers. Aan de andere kant |
| | opleiding betreft zitten ze op een wat hoger | | | | zijn de burgers door de huidige politieke |
| | peil en qua leeftijd gaat het vaak om | | 130 | | werkwijze niet in staat om merkbaar invloed |
| 60 | | jongeren. Deze houding wordt onder andere | | | | uit te oefenen op die beslissingen. Dat |
| | door de 18-jarige Geeske Vermeer | | | | brengt steeds vaker een kafkaëske situatie |
| | verwoord. In haar ogen is politiek maar een | | | | met zich mee. De verkiezingsuitslag van |
| | saaie boel, meer iets voor ouderen. Jongeren | | | | 15 mei jongstleden (2002) geeft aan dat de |
| | willen zoveel mogelijk doen wat ze leuk | | 135 | | Nederlandse burgerij dat wil veranderen. |
| 65 | | vinden, zoals uitgaan en lol trappen. Geeske | | | | Maar om de bestaande onvrede weg te |
| | kijkt nooit naar het Journaal en leest nooit | | | | nemen, zal meer dan een electorale |
| | een krant. Ze heeft wel veel belangstelling | | | | aardverschuiving nodig zijn. Dat is alleen |
| | voor soaps en wil in de verpleging gaan | | | | mogelijk als de publieke dienstverlening |
| | werken. Via die omweg heeft ze toch wel | | 140 | | fundamentele verbeteringen ondergaat. |
| 70 | | een opvatting over wat er in Den Haag | | |
