Background image

terug

Veiligheid kan niet alleen met strafrecht worden afgedwongen

Veiligheid kan niet alleen met strafrecht worden afgedwongen

H. Boutellier, sociaal-psycholoog
Vrije Universiteit

 (...). Zwembaden, scholen, het openbaar    Het utopische ideaal van de jaren ’70 dat het
 vervoer en de straat zijn geen rustig bezit gebruik van het strafrecht tot een minimum
 meer van burgers, maar zijn risicovolle40 zou kunnen worden teruggedrongen is
 plekken geworden. Niet overal, maar wel vervangen door een ander, net zo min
5 dusdanig vaak dat de alarmbel regelmatig realistische neiging om veiligheid langs
 wordt geluid. Deze situatie kan worden strafrechtelijke weg af te dwingen (...).
 betreurd, maar zet niettemin druk op het Vreemd genoeg wordt in de strafrechtelijke
 overheidsbeleid. En naarmate deze druk45 wereld weinig gereflecteerd over de
 toeneemt worden de repressieve voorstellen veranderde positie van haar instituties.
10 wilder. Strafrechtgeleerden houden vast aan het
 Het strafrecht neemt hier een belangrijke beeld van ’de ultieme remedie’, en beperken
 positie in. Lange tijd heeft men zich in zich veelal tot wat tegensputteren bij - wat
 Nederland kunnen baseren op het50 louter wordt begrepen als - een verdere
 ideaalbeeld van het strafrecht als uiterste oprekking van de strafrechtelijke
15 middel. De overheid trad repressief op indien bevoegdheden. Tegelijkertijd wordt het
 andere middelen (...) niet afdoende bleken. strafrechtelijk beleid veelal door incidenten
 Strafrechtgeleerden legden zich dan ook in bepaald, waarbij de verleiding groot is
 belangrijke mate toe op de waarborgen55 klakkeloos tegemoet te komen aan de eisen
 waarmee strafrechtelijk optreden moest van media, politiek en burgers. Het wordt
20 worden omkleed. De brutaalsten onder hen tijd voor een fundamentele doordenking van
 dachten zelfs dat we het zonder konden de positie van het strafrecht, en met name
 stellen (...). Maar dat is verleden tijd. van politie en justitie, in het sociale beleid.
  60 De strafrechtelijke wereld kan niet meer om
 Omdat de traditionele disciplinerende haar instrumentele normatieve functie heen.
25 instituties (...) in vergaande mate zijn Daarvoor is de urgentie van het
 ontvoogd, is het strafrecht zo ongeveer het veiligheidsprobleem te groot. Maar de
 laatste, voor iedereen geldende normatieve oprechte roep om een veilige samenleving
 bolwerk van de Nederlandse samenleving. In65 mag niet worden versmald tot een debat
 plaats van een perifere rol heeft het strafrecht tussen meer bevoegdheden eisende
30 daardoor een centrale sociale functie commissarissen van politie en
 gekregen. De verboden van het strafrecht tegenstribbelende strafrechtjuristen. Ook
 vormen meer dan ooit de toetssteen voor de andere maatschappelijke organisaties (...)
 inrichting van de sociale orde (...).70 zijn in het geding. De normatieve
 De onrust omtrent veiligheid leidt tot een uitgangspunten die achter het materiële
35 roep om meer strafrechtelijke repressie. strafrecht schuil gaan, kunnen ook door
 Tegenover het geweld van de straat eist andere instituties worden gedragen.
 men navenant geweld van de staat (...).

bron: NRC Handelsblad van 11 januari 2000