terug
naar: N&T wetenschapsmagazine – april 2001
Informatieblad
| Race tegen resistentie | Om nieuwe varianten te maken, | |
| Sommige ziekteverwekkende bacteriën | bouwen we er chemische groepen in | |
| worden ongevoelig voor veel gebruikte | die totaal verschillend van aard zijn | |
| antibiotica. | en ook weer verder veranderd | |
| Om deze zorgelijke ontwikkeling te keren, | kunnen worden. We bouwen de aan | |
| komt binnenkort het nieuwe antibioticum | Linezolide verwante moleculen op | |
| Linezolide (zie figuur 1) op de markt. Het | uit kleine bouwstenen en doen dat | |
| is, zo verwacht men, een succesvol wapen | op een nieuwe manier: we maken | |
| tegen de zogenoemde ziekenhuisbacterie, | gebruik van een vaste drager. We | |
| MRSA, omdat het de bacteriën op een | stappen daarmee af van de oude en | |
| andere plaats treft dan de oude antibiotica. | nog steeds gebruikelijke methode, | |
| Linezolide blokkeert in een zeer vroeg | waarbij de uitgangsstoffen | |
| stadium de eiwitproductie in de bacteriecel. | (beginstoffen) en eventuele | |
| katalysatoren allemaal in een | |
| oplossing bijeen worden gebracht. | ||
| Een vaste drager is veelal een | ||
| polymeer waaraan één van de | ||
| stoffen die bij de reactie betrokken | ||
| zijn, gekoppeld wordt. Het voordeel | ||
| van een vaste drager is dat het de | ||
| synthese aanzienlijk versnelt. | ||
| De tijdwinst zit in de gemakkelijke | ||
| zuiveringsstap. We verwijderen | ||
| bijproducten simpelweg door het | ||
| reactiemengsel te filtreren. Het | ||
| product - gebonden aan het | ||
| onoplosbare polymeer - blijft achter | ||
| Linezolide behoort tot een klasse van | op het filter. We hoeven het alleen | |
| verbindingen met een centrale ringvormige | nog van het dragerpolymeer af te | |
| structuur en twee zijgroepen. | splitsen. | |
| In figuur 2 wordt de synthese met | ||
| We proberen nu een zeer groot aantal | behulp van een vaste drager van | |
| varianten van Linezolide te maken in de | Linezolide en aanverwante | |
| hoop dat daartussen stoffen zitten die de | verbindingen duidelijk gemaakt. | |
| bacteriën nog effectiever uitschakelen of | Hoewel de synthese als geheel - de | |
| die meer soorten bacteriën doden. | verschillende reacties en de | |
| Voor de biologische werking is een aantal | zuivering van het product - sneller is, | |
| bestanddelen van dit molecuul essentieel | dankzij de snelle zuivering, verlopen | |
| en die laten we dus ongemoeid. Aan de | de reacties op zichzelf vaak minder | |
| twee zijgroepen kunnen we sleutelen. | snel dan in oplossing. |
|
Synthese aan vaste drager De vaste drager bestaat uit polystyreen met een groot aantal sulfonylchloride-groepen (SO2Cl) eraan gebonden. 1 Eerste zijgroep koppelen Aan deze groepen verankeren we 1,2- dialcohol waaraan de eerste zijgroep vastzit. Door deze koppeling wordt de primaire alcoholgroep geactiveerd, wat een vereiste is voor de laatste stap. 2 Tweede zijgroep aanbrengen Aan de secundaire alcoholgroep koppelen we isocyanaat, en brengen daarmee de tweede zijgroep aan. Er ontstaat een carbamaatfunctie die de eigenschap bezit in de aanwezigheid van een base een geactiveerde alcoholgroep te kunnen substitueren. 3 Ringsluiting en afsplitsing Dat gebeurt in de laatste stap van de synthese; de nieuwe verbinding sluit zich en splitst tegelijkertijd af. Alleen volledig gevormde lineaire producten die de juiste structuur hebben om de ringsluiting te kunnen ondergaan, kunnen worden afgesplitst. Affiltreren Wat overblijft na affiltreren van de vaste drager is zeer zuiver product |
 |
naar: N&T wetenschapsmagazine – april 2001