Background image

terug

Verwacht niet te veel van democratie

Verwacht niet te veel van democratie

Floris van Straaten

 De democratie in de wereld is in het slop    warm te krijgen voor de democratie.
 geraakt, concludeert het UNDP, de65 Het UNDP suggereert in zijn rapport dat
 ontwikkelingsorganisatie van de Verenigde ontwikkelingslanden beter af zijn met een
 Naties, in een deze week verschenen democratisch bewind. Democratie helpt
5 rapport. UNDP-chef Mark Malloch Brown immers hongersnoden voorkomen. Uit vrees
 riep de internationale gemeenschap dan ook voor de kiezers komen gekozen politici
 op gezamenlijk te streven naar een 'tweede70 sneller in actie dan hun autoritaire collega's.
 golf' van democratisering (Opiniepagina, 24 Democratie is ook een betere waarborg voor
 juli). politieke stabiliteit en het biedt mensen
10 Dat klinkt loffelijk, om niet te zeggen zeggenschap over hun eigen lot, zo stelt het
 politiek correct. Welk fatsoenlijk mens zou UNDP-rapport.
 zich nu tegen meer democratie willen75 Dat moge zo zijn, maar Afrikanen of
 verzetten? Toch vallen er wel degelijk Aziaten die ervan uitgaan dat wanneer ze
 kritische kanttekeningen te plaatsen bij de maar eenmaal een democratisch bestuur
15 oproep van het UNDP. hebben ze wel snel welvarend worden,
 Een van de zaken waarop het UNDP-rapport hebben een goede kans bedrogen uit te
 maar mondjesmaat ingaat, is de vraag80 komen. Ook het UNDP zelf erkent dat er
 waaromde democratie in veel geen enkel direct causaal verband is
 ontwikkelingslanden nu eigenlijk zo pover aangetoond tussen democratie en welvaart.
20 functioneert. Zonder een antwoord daarop, Veelzeggend is een vergelijking tussen de
 lijkt zo'n 'tweede golf' tot mislukken giganten China en India, die zich 50 jaar
 gedoemd.85 geleden ruwweg op hetzelfde niveau
 Het UNDP stipt ter verklaring kort de bevonden. Het autoritair bestuurde China
 wijdverbreide corruptie onder politici en ligt, mede door een verlicht beleid op het
25 ambtenaren aan en het feit dat lokale elites gebied van onderwijs en volksgezondheid,
 zich nogal eens meester maken van in sociaal-economisch opzicht ver voor op
 democratische instituties. Zulke praktijken,90 het democratische India, dat juist op deze
 zo leert de ervaring echter, laten zich heel terreinen slecht heeft gepresteerd.
 moeilijk uitroeien als ze eenmaal wortel Malloch Brown pleit ervoor de democratie
30 hebben geschoten. snel te introduceren in de Arabische wereld.
 Ernstiger is dat het UNDP geen woord vuil Dat lijkt een onzeker avontuur. Zeker bij
 maakt aan de omstandigheid dat de eigen95 economische tegenwind kunnen islamitische
 oeroude bestuurlijke tradities in veel fundamentalisten in sommige landen heel
 ontwikkelingslanden op gespannen voet wel een meerderheid halen. Dan dringt zich,
35 staan met de in het westen ontwikkelde net als in Algerije in 1992, een duivels
 vorm van democratie. Democratie is geen dilemma op: moet zo'n uitslag worden
 pasklare jas voor ieder land. Vooral in100 gerespecteerd (…)?
 Afrika, het Midden-Oosten en Azië spelen Ten slotte gaat het UNDP voorbij aan een
 etnische en tribale leiders nog altijd een minder plezierig aspect van democratische
40 hoofdrol, vooral op het platteland. Dat doen stelsels: hun naar binnen gekeerde, op het
 ze vaak achter een façade van democratische eigen belang gerichte aard. (…)
 instellingen, maar op een wijze die verder105 Malloch Brown en de auteurs van het
 niet veel met democratie heeft uit te staan. UNDP-rapport zullen op al deze punten
 Of buitenstaanders dat nu leuk vinden of ongetwijfeld betogen dat autoritaire regimes
45 niet, ze zullen zulke lokale, meestal nogal niets beters hebben te bieden dan
 autoritair ingestelde leiders wel serieus democratische. Met de geschiedenis in de
 moeten nemen.110 hand kunnen ze bovendien op goede
 Ook onderschat de VN-organisatie de gronden beweren dat de slechtste autoritaire
 gevolgen van beschaamde verwachtingen bij regimes nog altijd veel rampzaliger waren
50 de bevolking. In een land als Pakistan, dat dan de slechtste democratische. Daar valt
 van 1988 tot 1999 op papier democratisch weinig tegen in te brengen, maar toch kan
 was, vulden de gekozen politici zo115 betoogd worden dat een autoritair bewind
 schaamteloos hun zakken dat er een zucht niet per definitie slechter is dan een
 van opluchting klonk toen generaal (pseudo-)democratische regering. Het
55 Musharraf de macht greep. Met diep verband tussen ontwikkeling en democratie
 wantrouwen bezien de meeste Pakistanen is helaas nog weinig eenduidig. Zelfs de
 dan ook elk nieuw democratisch experiment,120 vurigste aanhanger van de democratie doet
 al heeft de militaire regering er zelf evenmin er in elk geval goed aan te onderkennen dat
 veel van gebakken. Maar juist wegens de er ook aan de heerschappij van het volk
60 pretenties van een democratie voor alle nadelen kunnen kleven.
 burgers, leidt een democratische mislukking 
 tot cynisme over de politiek. Des te Floris van Straaten is redacteur van NRC
 moeilijker wordt het daarna een land weer Handelsblad

bron: NRC Handelsblad van 26 juli 2002