Background image

terug

Oerheidskommunikaasje

Oerheidskommunikaasje

1     De trend yn de oerheidskommunikaasje    lit it slimste tinke. In Ljouwerter teater-
 fan de ôfrûne jierren is ien fan tanommen100 premiêre betsjut foar goed tweintich Fryske
 omfang, belang en oansjen. Dat is fansels boargemasters in ritsje mei in moaie
 net sa’n grutte ferrassing yn in maatskippij rjemmewite ‘28 foot, 8 passenger, Super
5 dêr’t yn 1999 mar leafst 11.500 buro’s op Stretch Limo’. Hollywood as nearzich
 kommunikaasjemêd teld waarden. En der foarbyld, men soe der mislik fan wurde.
 binne, hiel konservatyf rûsd, op dit stuit sa’n105 Myn fraach is oft sok dwaan helpt om it
 5000 oerheidsfoarljochters warber. Mei- gesach en de yntegerens fan de oerheid te
 elkoar binne yn Nederlân op syn minst stypjen. Soe it net de helte better wêze om
10 55.000 kommunikaasjefunksjonarissen yn it as bestjoerder dy merke fan idelens hurd te
 spier. Dat is mear as twa kear safolle as alle ferlitten en fierders foar te behâlden oan
 wittenskiplike meiwurkers ferbûn oan de110 soapstjerren, beropsbalskoppers en in
 Nederlânske universiteiten. En mear as de inkelde advokaat en makelder?
 helte fan alle ferpleechkundigen yn Neder-6     Mei’t it postmoderne tinken dat de
15 lânske sikehûzen. Nederlân kennislân? Nee, wierheid in yllúzje is of op syn bêst yn it
 - wis net: Nederlân kommunikaasjelân! meartal bestiet, fierders fjild wint, nimme
2     Dêr’t earder noch mei in heale foarljoch-115 manipulaasje en mislieding yn de polityk ta.
 ter folstien wurde koe, is tsjintwurdich in De demokrasy kin sa ferwurde ta in
 ôfdieling kommunikaasje al it minste. En manipulaasje fan de boargers troch politisy,
20 dêr’t earder mulo-A, en tagelyk in flotte kommunikative helpkrêften en net te
 prater, mear as genôch wie, is hjoed de dei ferjitten opinyhifkers. Ynstee fan wat in
 in hbû-diploma kommunikaasjekunde120 demokrasy heart te wêzen, te witten in
 werklik it minste. Mar in dúdlik profyl fan mooglikheid om de politike lieding te
 wat ta it fakgebiet al of net heart, mist. Yn beynfloedzjen mei help fan in politike
25 de kommunikaasjepraktyk wurdt amper of argumintaasje op grûn fan politike wearden
 gjin gebrûk makke fan ûndersyk en yn alle en feitekennis. Sa’n manipulaasje is, sa hat
 gefallen net fan it ûndersyk dat binnen de125 dit lân de ôfrûne twa jier sjen litten, ek by
 ûnderskate opliedings fan belang fûn wurdt. ús net langer ûntinkber. Hoefolle folks-
 It hat der al mei al in soad fan dat der mar fertsjinwurdigers fine de eigen presintaasje
30 wat dien wurdt. tsjinwurdich wichtiger as de represintaasje
3     Dat nimt net wei dat de kommunikaasje- fan har kiezers? Imagology hat wat langer
 adviseur de wyn mei hat. Hy of sy is allang130 wat mear it plak fan de ideology ynnommen.
 net mear allinne mar in foarljochter dy’t, Yn dat patroan past ek dat bestjoerders dy’t
 om’t dat no ienris moat, him of har beheint krityk op har belied krije, yn it algemien net
35 ta it skriuwen fan in parseberjocht. Nee, it sizze dat hja better nei de boarger harkje
 giet tsjintwurdich, en dat jildt foaral foar it moatten hienen, mar ynstee dêrfan witte litte
 Haachske, om in topamtner, foar wa’t gjin135 dat hja har belied better útlizze moatten
 doar lang ticht bliuwt, waans advys foar hienen.
 elke amtner fan belang is en dy’t fan it iere7     Lit my ris nei de provinsje Fryslân sjen.
40 begjin ôf behelle wurdt yn de beliedsta- It provinsjaal bestjoer fan Fryslân hat ferline
 rieding en dy’t it meitsjen fan in parse- jier besocht om in kommunikaasjebelieds-
 berjocht graach oan Vandelinde Consulting140 plân fêst te stellen. Besocht, want it plan
 BV - you get what you pay for - oerlit. Dy foel yn Provinsjale Steaten sa ferkeard dat
 docht dat foar mar € 1.500 eks. BTW it deputearren twongen wienen om it plan
45 berjocht. Hoewol’t Maarten Huygen it yn werom te nimmen. Op himsels hiel opmer-
 NRC-Handelsblad oer it jierliks ôfstudearjen klik foar in plan dat neffens eigen sizzen
 fan ‘honderden nutteloze mediadeskundi-145 opset is ‘vanuit het oogmerk en kijkend naar
 gen’ hat, liket de trend op it earste gesicht in hoe een moderne provincie behoort te
 oare kant út te wizen: de eardere boadskip- communiceren. Zonder theoretische
50 jonge is ûnderwilens evoluearre ta ien fan de verhandelingen, concreet, praktisch en met
 machtichste amtners yn oerheidslân. respect. Op resultaten gericht. Kortom een
4     Mar it tanommen belang giet lykop mei150 even frisse als Friese aanpak.’ Ik soe net
 in tanimmende kontroversjelens. It giet om witte wat dêr fris en Frysk oan is, mar dat
 de spagaat dêr’t elke oerheidsfoarljochter yn docht der even net ta.
55 telâne komme kin, sels dy fan de gemeente8     Slimmer is dat it plan gjin ûnderskied
 Wymbritseradiel. As bestjoeren wat langer makket tusken ynformaasje oer foarnommen
 wat mear kampanjefieren wurdt, bliuwt dat155 en fêststeld belied. Feitlik hat it krekt wat
 ommers net sûnder gefolgen foar de tefolle fan in opsetsje om it provinsjaal
 kommunikaasjestrategy. It giet foar in part belied te ferkeapjen en, as ik it goed sjoch,
60 om in klassike diskusje yn kommunikaasje- om provinsjale bestjoerders te promoaten.
 lân. Giet it om it útdragen fan fêststeld Elke Fryske deputearre hat no syn eigen
 belied, of ek om it krijen fan wat hieltyd160 foarljochter, en dat yn in provinsje dy’t noch
 faker draachflak foar belied neamd wurdt? gjin 650.000 ynwenners telt, en, noch folle
 En hoe stiet it mei de persoanlike stipe foar wichtiger, in provinsje dy’t noch twa
65 bestjoerders by it ûntwikkeljen fan in deiblêden hat dy’t alle dagen wer ferskine
 kommunikaasjestrategy? Wat posysje kiest en folskreaun wurde. It hat der in soad fan
 de oerheidsfoarljochter as it giet om it út de165 dat de omfang fan de provinsjale ôfdieling
 wyn hâlden fan in de bestjoerder òf om it kommunikaasje rjochtstreeks it produkt is
 tsjinjen fan hegere demokratyske belangen? fan it oerskatten belang fan it provinsjaal
70 En hoe stiet it mei de belutsenens fan de bestjoer.
 gemeentlike foarljochter as it giet om it9     ‘Overheidscommunicatie dient feitelijk
 kolleezje fan b. en w. oan de iene kant, en170 van aard en zakelijk van toonzetting te zijn.
 de ried oan de oare kant? Sa’n spagaat is net Ook dient de communicatie herkenbaar te
 sûnder gefaren. Ik fyn net dat in bestjoerder zijn als afkomstig van de overheid’, sa seit
75 ûnder in waarme tekken fan kommunikative de kommisje-Wallage yn syn rapport oer
 warberens hoecht te lizzen. Hy of sy moat it oerheidskommunikaasje. Sa is it mar krekt.
 belied net ferkeapje, mar fiere. De kom-175 Der hoecht gjin ideaalbyld presintearre te
 munikaasjeadviseur mei bêst ris in jûn wurden om’t de werklikheid no ienris net
 thúsbliuwe, as it om it krijen fan draachflak goedernôch is. Der hoecht gjin nijs betocht
80 foar prachtige plannen giet. De sjoernalist te wurden, lit stean in kommunikaasje-
 set it ommers wol yn de krante. adviseur oanlutsen te wurden, allinne om’t it
5     Benammen sûnt de komst fan de180 ferlet om yn de krante te kommen befredige
 televyzje is politike kommunikaasje wat wurde moat. Ik ferset my tsjin mislieden en
 langer wat mear op de persoan fan de manipulearjen, tsjin mantsje- en wyfke-
85 politisy rjochte. Net har tinken en kinnen makkerij en oare windowdressing en tsjin it
 binne noch nijsgjirrich, mar har optreden, foarbygean oan it eksklusive karakter fan de
 persoanlik wjerfarren en imago. En it185 publike saak. Ik bin foar iepenheid en it
 slimste is dat dyselde politisy dêr mar wat ôflizzen fan ferantwurding, mar tsjin it
 graach oan meidogge. Ik behein my ta in rjochtpraten fan wat krom is. En ik pleitsje
90 pear Fryske foarbylden. De moderne foaral foar in harkjend ear. Lit my it nochris
 boargemaster docht mei oan in ûnnoazel op ’en nij sizze: it is de heechste tiid dat de
 spultsje op de televyzje. Is der dan nimmen190 oerheid syn tsjinstfeint, boargemaster,
 dy’t foar dy eare betanket? In ynterview en deputearre of kommunikaasje-adviseur, in
 foto yn de lifestyle rubryk fan in provinsjaal opmerksum hert jout om it folk rjochtfear-
95 katern, ja, dat set grif seadden oan de dyk. dich te bestjoeren en goed en kwea te
 Hokfoar auto hawwe jo en wêr keapje jo jo ûnderskieden. Wa wit, wurdt it mei de
 klean? De op de foto sichtbere lytsboarger-195 oerheidskommunikaasje dan ek noch wolris
 like ynrjochting fan de boargemasterswente wat.

Nei: Piet Hemminga, De Moanne, desimber 2003