Vraag 16
De Nobelprijs voor scheikunde in 2005 is gewonnen door wetenschappers die
zich bezig hebben gehouden met het onderzoek naar zogenoemde
metathese-reacties.
Metathese is een reactie van onverzadigde verbindingen. Bij een metathesereactie
worden telkens twee dubbele bindingen verbroken en twee nieuwe
dubbele bindingen gevormd. Een voorbeeld van een metathese-reactie is de
omzetting van propeen tot etheen en 2-buteen:
In bovenstaande weergave is met ovalen aangegeven welke delen uit de
moleculen van de beginstoffen zijn terug te vinden in de moleculen van de
reactieproducten.
Metathese-reacties worden vaak in organische syntheses gebruikt.
Een toepassing is de zogenoemde ringsluitingmetathese. Bij metathese van een
verbinding met twee dubbele bindingen per molecuul, zoals bijvoorbeeld stof P
(zie hieronder), kan een cyclische verbinding ontstaan.
In veel van zulke gevallen treedt de metathese binnen het molecuul
(intramoleculair) op.
Bij de intramoleculaire ringsluitingmetathese van stof P ontstaat behalve het
cyclische reactieproduct, ook etheen. Beide stoffen ontstaan in de
molverhouding 1 : 1.
Geef de structuurformule van de cyclische verbinding die ontstaat bij deze
intramoleculaire metathese van stof P.