Lees de onderstaande inleiding en schrijf dan, overeenkomstig de aanwijzingen, een
samenhangend betoog.
Inleiding:
In de tweede helft van de negentiende eeuw vond er een proces plaats waarbij overheid en
samenleving elkaar steeds sterker gingen beïnvloeden. Deze wederzijdse beïnvloeding van
overheid en samenleving zou samen kunnen hangen met de modernisering van de
maatschappij. Of dat zo is ga je onderzoeken.
Stelling:
Het moderniseringsproces heeft de wederzijdse beïnvloeding van overheid en samenleving
bevorderd.
Aanwijzingen:
Je moet, ter bevordering van de samenhang, de cursiefgedrukte kopjes in je betoog
opnemen.
De verhouding tussen overheid en maatschappij rond 1880
Je onderzoekt in welke mate rond 1880 er al sprake is van de mogelijkheid voor burgers om
de overheid te beïnvloeden en van bemoeienis van de overheid met de samenleving. Dat doe
je door:
A. Telkens aan de hand van een kenmerkend voorbeeld duidelijk te maken:
· in welke mate brede lagen van de bevolking invloed uitoefenen op de overheid
· in welke mate de overheid zorgt voor de burgers.
De verhouding tussen overheid en maatschappij rond 1919
Je onderzoekt of er in 1919, vergeleken met 1880, iets veranderd is in de mogelijkheid voor
burgers de overheid te beïnvloeden en de mate waarin de overheid zich met de samenleving
bemoeit. Dat doe je door:
B. Telkens aan de hand van een kenmerkend voorbeeld aan te tonen, dat er sprake is van een
verandering in de mate waarin burgers invloed hebben op de overheid en de mate waarin de
overheid zorgt voor de burgers.
Het effect van de modernisering op de samenleving
Het moderniseringsproces heeft grote gevolgen gehad voor de inrichting van de Nederlandse
samenleving. Twee aspecten van het moderniseringsproces zijn industrialisatie en
urbanisatie. Je hoeft maar één van deze verschijnselen nader uit te werken.
C. Kies industrialisatie ofurbanisatie en geef twee gevolgen aan die dit aspect van
modernisering heeft voor de Nederlandse samenleving in de periode 1880-1919.
De reactie vanuit de samenleving
Bij C heb je aangegeven welke gevolgen industrialisatie of urbanisatie had voor de
samenleving. Nu ga je de reactie vanuit de samenleving op industrialisatie of urbanisatie
onderzoeken.
D. Leg uit hoe burgers reageren op de gevolgen van industrialisatie of urbanisatie zoals je
die onder C hebt aangegeven.
Conclusie
E. Geef een commentaar op de stelling. Doe dat door een beredeneerde afweging te maken
tussen de mate waarin tussen 1880 en 1919 sprake was van wederzijdse beïnvloeding van
overheid en samenleving en de mate waarin dat tegenwoordig het geval is.