terug
Vraag 10
Bij de beoordeling van het verslag dienen de volgende aanwijzingen te worden gevolgd.
Eerst volgt voor ieder onderdeel van het verslag de kern van een juist antwoord, daarna, op
de volgende pagina, wordt dit uitgewerkt in een voorbeeld van een juist antwoord.
Verslag over de bruikbaarheid van de bijlagen
De tijd van de bijlagen
A Kern van een juist antwoord is, dat een mening daterend uit de tijd zelf nog niet
beïnvloed kan zijn door wat later gebeurd is, 2 punten
De aard van de bijlagen
B In dit deel van het verslag moeten twee gemeenschappelijke kenmerken van beide
bijlagen genoemd worden. Aan elk van die kenmerken moet een juiste conclusie verbonden
worden met betrekking tot de bruikbaarheid van de bijlage voor het onderzoek. De
bruikbaarheid wordt bepaald door de probleemstelling in de hoofdvraag.
- Er mogen telkens twee punten toegekend worden aan een juist gemeenschappelijk kenmerk,
mits daaraan een juiste conclusie verbonden is met betrekking tot de bruikbaarheid, 4 punten
De inhoud van de bijlagen
C Voor een juiste weergave van
- het oordeel van Karl Kautsky, met twee argumenten ondersteunt, 2 punten
- het oordeel van de beide Webb's met twee argumenten ondersteunt, 2 punten
Opmerking
Indien er geen of niet passende argumenten worden genoemd, mogen er geen scorepunten
worden toegekend.
De betrouwbaarheid en representativiteit van de bijlagen
D Voor een juiste beschrijving van
- de betrouwbaarheid van elk van beide bijlagen voor het bepalen van de opvattingen in het
Westen over de planeconomie van de Sovjet-Unie, mits telkens een passend argument
gebruikt wordt, 2 punten
- de representativiteit van elk van beide bijlagen voor het bepalen van de opvattingen in het
Westen over de planeconomie van de Sovjet-Unie, mits telkens een passend argument
gebruikt wordt, 2 punten
Een eindoordeel over de bruikbaarheid
E Voor een eindoordeel waarin
- voor beide bijlagen een juiste combinatie wordt weergegeven van een inschatting van de
bruikbaarheid en een passend antwoord op de hoofdvraag / juiste aanpassing van de
hoofdvraag, 2 punten
Voorbeeld van een verslag volgens de gegeven aanwijzingen:
Verslag over de bruikbaarheid van de bijlagen
De tijd van de bijlagen
A De twee bijlagen die ik gevonden heb komen uit de jaren dertig.
- Dat is van belang voor het onderzoek, omdat een mening uit de tijd zelf nog niet gewijzigd kan zijn door wat
later gebeurd is. Als we alleen maar bijlagen uit later tijd zouden hebben, bijvoorbeeld later opgeschreven
herinneringen, zou dit het beeld vertekenen, 2 punten
De aard van de bijlagen
B De twee bijlagen, die ik gevonden heb, hebben twee kenmerken gemeen.
- Het eerste is, dat ze beide afkomstig zijn van vooraanstaande socialisten uit West-Europa. Eén bijlage komt uit een
boek van de Duitse marxist Kautsky, die veel invloed had in de internationale sociaal-democratische beweging.
De andere bijlage komt uit een boek van de Engelse socialisten Sidney en Beatrice Webb, leden van de Fabian
Society, een vereniging van socialistische intellectuelen.
Beide bijlagen zijn dus heel geschikt om te weten te komen hoe in de socialistische beweging in West-Europa
gedacht werd over het experiment in de Sovjet-Unie, 2 punten
- Een tweede gemeenschappelijk kenmerk is, dat de auteurs zich baseren op materiaal uit de Sovjet-Unie zelf. De
Webb's zijn er zelf geweest en Kautsky baseert zich op berichten uit het partijblad, de Pravda.
Beide bijlagen baseren zich op informatie die door de Communistische Partij gemanipuleerd kan zijn, 2 punten
De inhoud van de bijlagen
C Karl Kautsky heeft een negatief oordeel over de Vijfjarenplannen, de dwang noemt hij ‘meedogenloos’ en daar
staat geen positief resultaat tegenover. Alleen de kwantiteit neemt toe, de kwaliteit neemt af.
- Als voorbeeld geeft hij de productie van tractoren. Die is enorm toegenomen, maar de tractoren vertonen zoveel
gebreken dat zij nauwelijks te gebruiken zijn. De landbouwproductie zal daaronder lijden, 1 punt
- Hij spreekt ook van het ‘bovenmatig opjagen der arbeiders’. Dat past niet in een ‘proletarische dictatuur’, 1 punt
Sidney en Beatrice Webb bezoeken in 1932 dezelfde fabrieken waarover de Pravda in 1930 schreef (en die
Kautsky aanhaalt) en komen tot een zeer positief oordeel.
- In de Sovjet-Unie gaat geen tijd, arbeid en kapitaal verloren door de afwisseling van hoog- en laagconjunctuur,
zoals in de kapitalistische wereld. In plaats daarvan heeft de Sovjet-Unie het Gosplan, 1 punt
- De mentaliteit van de arbeiders verandert volgens hen in een socialistische maatschappij. Dat blijkt uit het feit
dat de vakbonden, die groot zijn en goed georganiseerd, voor verhoging van het stukloon zijn en voor onderlinge
wedijver tussen de arbeiders om de arbeidsproductiviteit te verhogen. In het Westen noemen de vakbonden dit
uitbuiting, maar in de Sovjet-Unie is dit, volgens beide Webb's, geen uitbuiting, omdat de tegenstelling tussen
arbeid en kapitaal is opgeheven, 1 punt
De betrouwbaarheid en representativiteit van de bijlagen
D De bijlagen laten zien dat in socialistische kring verschillend werd gedacht over het Russische experiment van
de Vijfjarenplannen (als alternatief voor het kapitalistische systeem met zijn crises).
- De mening van deze personen wordt door beide bijlagen overtuigend aangetoond, omdat het uitingen zijn uit de
tijd zelf en van de personen zelf. Zowel Kautsky als beide Webb’s konden hun ideeën ongehinderd door censuur,
belangenverstrengeling (als communistisch partijlid bijvoorbeeld) of andere verstorende factoren naar voren
brengen. Voor het nagaan van de opvattingen over de planeconomie in de jaren dertig onder socialisten (de
hoofdvraag) zijn dit daarom betrouwbare (primaire/directe) bijlagen, 2 punten
- Beide bijlagen geven alleen informatie over hoe in bepaalde kringen van socialistisch Europa gedacht werd. Als
we willen weten hoe anderen in het Westen dachten, moeten we andere bijlagen zoeken. De bijlagen zijn dan ook
hooguit representatief te noemen voor een deel van de Europese socialisten, 2 punten
Een eindoordeel over de bruikbaarheid
E Concluderend kun je zeggen dat beide bijlagen goed bruikbaar zijn.
- Uit de tekst van Kautsky kun je afleiden dat een deel van de socialisten in West-Europa teleurgesteld was in de
ontwikkelingen in de Sovjet-Unie. Zij vonden de resultaten van de planeconomie en Vijfjarenplannen geen goed
alternatief om uit de economische crisis te komen, 1 punt
- Uit de tekst van Sidney en Beatrice Webb kun je afleiden dat een ander deel van de socialisten het wel een goed
alternatief vond, 1 punt
