Nog los van de eventuele noodzaak van een secularisme volgens het
overlappende consensusmodel vraagt de Franse ambassadeur Gazeau-Secret
zich af of, gezien de integratieproblemen en de radicalisering van allerlei
fundamentalisten, het traditionele Nederlandse tolerantie-concept nog wel te
handhaven is.
In haar afscheidsbrief in Trouw bespreekt ze de verhouding tussen secularisme
en fundamentalisme in reactie op de uitspraak van de toenmalige Nederlandse
minister van Justitie, Piet-Hein Donner van het CDA, dat ‘het fundamentalisme
ieder mens eigen is’.
Zij zegt het volgende hierover.
De tekst
Wat te denken van Donners uitspraak dat “het fundamentalisme ieder mens eigen is”?
Gaat het hier om een terugkeer naar de bronnen van het geloof? Gaat het hier om
sterke politieke overtuigingen? Wat zijn de sociale en politieke implicaties hiervan? Wat
gaat er gebeuren als deze overtuigingen zich uiten in geweld en intolerantie? Daar ligt
het hele probleem. Voor het gezond verstand is het fundamentalisme een ontaarding,
een afwijking van het geloof, die uitmondt in intolerantie en geweld. Wat mij betreft,
denk ik niet dat het fundamentalisme op enigerlei wijze deel uitmaakt van de menselijke
natuur, noch dat een oproep tot de persoonlijke verantwoordelijkheid van het individu
een toereikend antwoord kan bieden.
bron: Trouw van 22 januari 2005
De Franse ambassadeur Gazeau-Secret neemt dus een ander standpunt in dan
Donner.
De filosoof Michiel Leezenberg neemt nog een derde standpunt in. Volgens hem
doet het modernistische beeld van de kerk als per definitie onderdrukkend en
dogmatisch, en van religieuze bewegingen als per definitie reactionair en
achterlijk, geen recht aan de veranderlijke wijzen waarop religieuze bewegingen
zijn omgegaan met de ontwikkeling van de wetenschappelijke rede en de
maatschappelijke rationalisering.
In plaats van het fundamentalisme als afwijzing tegenover het modernisme te
plaatsen zou het fundamentalisme volgens hem zelf als een ‘modern
verschijnsel’ (modernisme) kunnen worden beschouwd.
Kan het fundamentalisme volgens jou beschouwd worden als een modernisme
(of ‘modern verschijnsel’) of is fundamentalisme ieder mens eigen, zoals Donner
beweert? Geef een argumentatie voor je antwoord.