Haselager noemt zichzelf een materialist die weinig vertrouwen heeft in
de betrouwbaarheid van onze introspectie.
Wat hem betreft toont onderzoek aan dat we vaak zomaar wat verzinnen
om onze keuzes te verklaren of te rechtvaardigen. Dat de manier waarop
wij onszelf in het dagelijks leven ervaren niet strookt met de
wetenschappelijke benadering, wil volgens hem nog niet zeggen dat we
dus helemaal geen vrije wil meer hebben.
We zijn volgens Haselager weliswaar niet vrij ten opzichte van onze
hersenen, maar wel ten opzichte van onze omgeving. Hij schrijft hierover:
tekst
|
Vrij willen zijn ten opzichte van mijn hersenen vind ik trouwens ook als
verlangen moeilijk te begrijpen. Waarom zou ik dat überhaupt willen? Wat zou
ik met die vrijheid gaan doen dan? Keuzes maken die niet beïnvloed zijn door
mijn levenservaringen en persoonlijkheidskenmerken? Maar hoe zou ik dan
‘mijn’ keuzes moeten maken? Wat zou ik dan wel gaan doen of willen, en op
basis waarvan? En wie zou ‘ik’ dan eigenlijk zijn om die keuzes te maken?
Wat ik wel goed begrijp (en uit ervaring uiteraard ken) is de latere gedachte dat
ik iets anders had moeten kiezen. (…) Maar dergelijke inzichten worden ons nu
juist mogelijk gemaakt door de hersenen, en ze geven ons het vermogen om
daar iets mee te doen. Ze stellen ons in staat te bedenken dat we moeten
veranderen. (…) We kunnen, met andere woorden, proberen onszelf vorm te
geven. Dat is een vorm van vrijheid die (…) ons verschaft wordt door de
hersenen. naar: De vrije wil wordt mede mogelijk gemaakt door de hersenen, Haselager, 2013 |
Wat is volgens Haselager een vrije handeling?
Leg je antwoord uit voor elk van de vier aspecten van zelfverwerkelijking.