Examentrainers

Terugtredende overheid speelt andere rol

De Nederlandse overheid is de laatste decennia een andere rol gaan spelen in het economische proces. Lag vroeger de nadruk op de inkomensherverdelende functie van de overheid, tegenwoordig ligt die meer op de sturing van de consumptie en de productie in ons land. Die rolverandering heeft invloed gehad op de overheidsfinanciën (zie onderstaande tabel). Zo is er een verschuiving opgetreden van directe belastingen - in 1991 nog bijna 53% van de overheidsontvangsten - naar indirecte belastingen.
Sommige politici betreuren deze ontwikkeling. Zij stellen dat de overheid in haar nieuwe rol minder aandacht besteedt aan inkomensbeleid waardoor de inkomensverschillen na belasting groter worden.

overheidsfinanciën (bedragen in miljarden euro's)	1991	2002	% verandering
loon- en inkomstenbelasting	29,6	37,0	25
vennootschapsbelasting	9,7	19,1	97
overige belastingen op inkomen, winst en vermogen	2,4	5,6	133
accijnzen	4,5	8,0	78
omzetbelasting (BTW)	17,3	35,0	102
overige prijsverhogende belastingen	15,6	24,9	60
totale rijksinkomsten¹	79,1	129,6
totale rijksuitgaven	89,4	125,7
totale rijksuitgaven in % van het nationale product	41	28

¹ De niet-belastinginkomsten worden hier buiten beschouwing gelaten.