Background image

terug

Eigen identiteit eerst!

Eigen identiteit eerst!

1 Al sinds mensenheugenis trekken individuen,   105 onder het motto ‘eigen volk eerst’ de lucratieve
 families, stammen, zelfs hele volkeren overheidsbaantjes voor zichzelf. In 1768
 naar nieuwe streken in de hoop op een betere keerde de Amsterdamse koopman Cornelis
 toekomst. Vaak worden die nieuwkomers door Ploos van Amstel zich in een scherp geschrift
5 de autochtone bevolking met wantrouwen tegen de benoeming van de ‘vreemdeling’
 gadegeslagen.110 Cornelis Rauws tot stadsbouwmeester; Rauws
2    Wij Nederlanders bijvoorbeeld zijn bang stamde namelijk uit Woudrichem. Maar ook in
 dat onze banen of huizen door nieuwkomers 1968 nog opperde een christen-democratische
 worden ingepikt. En vrijwel altijd bejegenen wethouder verbolgen dat de plaatselijke
10 wij een vreemdeling met argwaan, omdat hij PvdA-top niet uit ‘echte’ Limburgers, maar
 zo anders is dan ‘wij’. Hij koestert in onze115 vooral uit Hollandse import bestond. Bij de
 ogen ‘foute’ gewoonten, hij verbouwt ‘foute’ gemeenteraadsverkiezingen werd de PvdA in
 groenten, hij verspreidt ‘foute’ geuren, hij Maastricht voor het eerst groter dan het CDA.
 aanbidt de ‘foute’ goden en hij brabbelt een In zijn ogen hadden vreemdelingen ‘zijn’ stad
15 onverstaanbaar taaltje, wat we niet prettig overgenomen.
 vinden, want misschien zijn wijzelf wel het8120    De vreemdeling kan vele gedaanten aannemen
 gespreksonderwerp. en het gaat te ver ze over één kam te
3    Xenofobie is van alle tijden, maar van scheren. Hij is zowel de islamitische Iraniër in
 sommige tijden toch wat meer. In het Europa de Amsterdamse Pijp, als de Amerikaanse
20 van de vroeg-eenentwintigste eeuw, met zijn emigrant die gedropt wordt in de Amsterdamse
 vervagende nationale grenzen en zijn vele125 grachtengordel, als de Belgische kunsthistoricus
 intercontinentale immigranten, neemt de angst die directeur wordt van een Nederlands
 voor vreemdelingen toe. Wie zijn zij, nu we museum, maar daar wegens de oeverloze
 steeds minder zeker weten wie wij zélf eigenlijk vergadercultuur niet aarden kan. En hij is ook
25 zijn? Wat is een Nederlander nog, nu wij de stedeling die zich op het platteland vestigt
 op 11 september 20011) allemaal New Yorkers130 en zich daar aan het matineuze geknor van de
 lijken te zijn geworden? laatste varkens ergert of anderszins maar niet
4    De laatste tijd meent menig politicus zijn in het dorpsleven integreren wil.
 eigen onzekerheid te moeten overschreeuwen9    Politici moeten oog hebben voor factoren
30 door van iedere allochtoon acute inburgering die bij de burgers tot een zekere vooringenomenheid
 te verlangen. Als de vreemdeling dat niet wil,135 jegens afzonderlijke individuen
 wat komt hij hier dan doen? Dan kan hij toch leiden. Of de komst van de vreemdeling door
 alleen maar kwaad in de zin hebben, gezien de autochtone bevolking positief gewaardeerd
 die foute groenten en foute goden? Was het tot wordt, hangt allereerst af van de portemonnee.
35 voor kort zo dat iemand die het multiculturele Komt hij als toerist en laat hij geld achter bij
 samenleven met moslims niet als een paradijs140 souvenirshop, rondvaartboot en horeca, dan is
 beschouwde, van demonisering werd beschuldigd, hij welkom. Komt hij concurreren bij de sollicitatie
 nu krijgt iedereen die de islam níet op die ene leuke baan en heeft hij geld
 demoniseert het verwijt de problemen niet te nodig, dan ziet men hem liever direct weer
40 willen zien. Politici schamen zich niet elkaar vertrekken. “Geen vreemde profiteurs van wat
 voortdurend te overbieden met de roep om nóg145 ‘wij’ met noeste arbeid hebben opgebouwd”,
 hardere maatregelen als blijkt dat de vorige is dan de leidende gedachte. Het gaat hierbij
 niet direct het gewenste effect hebben gesorteerd. dus om factoren van sociaal-economische
 Voor velen blijkt het moeilijk nuchter aard.
45 de conflictstof te onderkennen zonder de10    Daarnaast zijn er de culturele factoren.
 ander te verdoemen en van de eigen waarden150 Past de vreemdeling zich geruisloos aan, of
 de tijdgebondenheid te erkennen. gedraagt hij zich door kleding, gebaren of
5    Begrijpen waarom de ander anders is, leidt taalgebruik afwijkend en opvallend? Vóór de
 overigens niet vanzelf tot onvoorwaardelijke opkomst van de Franse hofmode, de Engelse
50 acceptatie, maar vormt wel een noodzakelijke confectie en de Amerikaanse spijkerbroek kon
 voorwaarde om iets te kunnen veranderen.155 men de vreemdeling moeiteloos aan zijn
 Misschien willen de anderen niet zo worden regionale klederdracht herkennen. De foute
 als wij, omdat ze negatieve ervaringen hebben pofbroek van een passerende reiziger deed
 opgedaan met de praktische vertaling van onze bange inboorlingen eeuwen geleden argwanend
55 waarden. Wie dat niet wil of kan zien, geeft de luiken van hun boerenstulpje sluiten.
 blijk van een eendimensionaal wereldbeeld.160 Nu gaan bij het voorbijruisen van de kaftan
6    Die eendimensionale blik heeft ook in van een imam de gordijnen achter de geraniums
 Nederland een deel van de politici bevangen. dicht: hij brengt toch geen verderfelijke
 Van de vreemdeling wordt verwacht dat hij zeden mee, die Gods gebod ondermijnen?
60 zich in ijltempo omvormt tot ‘volledig- Toen honderd jaar geleden de fiets aan Rotterdammers
 Nederlander’ en als dat niet lukt, worden165 de mogelijkheid verschafte om
 meteen de motieven voor zijn komst in twijfel ’s zondags wat op de Zuid-Hollandse zwartekouseneilanden
 getrokken. Zo’n identiteitsaanpassing heeft rond te kijken, trok de
 echter tijd nodig en forceren leidt waarschijnlijk plaatselijke bevolking regelmatig de ANWBborden
65 alleen maar tot een afweerreactie, omdat uit de grond om deze vreemdelingen
 de eigen identiteit voor de vreemdeling in een170 met hun stedelijke fratsen uit de nog onbedorven,
 nieuw land vaak nog het weinige eigene is dat gereformeerde natuurreservaten weg te
 hij bezit. En wat is eigenlijk het principiële houden.
 verschil tussen iemand die vanwege onze11    En de vreemdeling weet toch wel met zijn
70 welvaart besluit om Nigeria voor Nederland vingers van onze dochters af te blijven, ook
 te verruilen en iemand die vanwege een beter175 als die in zijn ogen frivool en losbandig zijn
 betaalde baan van Rotterdam naar Groningen gekleed? Hier is sprake van een oude angst,
 verhuist? Zijn niet beiden op ‘profijt’ uit en die men niet alleen aantreft bij de woestijnvolkeren
 dan vooral op persoonlijk profijt? En is de uit de bijbel, waar de stamoudsten
75 ideologie van onze markteconomie niet juist voortdurend met argusogen waakten over de
 op de legitimiteit van dit profijtstreven180 vrouwen.
 gebouwd?12    Ten slotte zijn er de demografische factoren.
7    De begrippen ‘eigen’ en ‘vreemd’ zijn, zo Het al dan niet welkom zijn van de
 zouden politici zich verder moeten realiseren, vreemdeling hangt af van de omvang van de
80 aan cultuur, tijd en plaats gebonden en worden migratiestroom. De eerste Surinamer die ooit
 niet door een universele etnische waarheid185 in Hoek van Holland voet aan wal zette, werd
 bepaald. In het Westen betreft ‘het eigene’ nog als een held binnengehaald. Daarna is het
 allereerst de natie, het hele volk, wonend in enthousiasme wat afgevlakt. Het zijn namelijk
 het eigen land: de vreemdeling is een buitenlander. vooral de aantallen die nu als probleem
85 Elders, waar staat en natie, land en worden ervaren en de overheid vervolgens
 volk, wat minder vanzelfsprekend samenvallen,190 dwingen te selecteren.
 kan de vreemdeling echter ook iemand13    Iedere politicus die vanuit zijn Haagse
 van een andere stam of clan zijn of van een studeerkamer voor strengheid pleit, zou zich,
 andere variant van het heilige geloof; de gegeven bovenstaande factoren, de vraag
90 vreemdeling is dan wel binnenlander, deelt moeten stellen of hij de behandeling die hij
 dezelfde staatkundige overheid, maar hoort195 voor vreemdelingen voorstaat, fatsoenlijk acht
 niet tot de eigen groep. en of hij er zichzelf elders als vreemdeling aan
8    Trouwens, het nationale eenheidsgevoel zou willen onderwerpen. En of hij, nog veel
 zoals wij dat in Nederland kennen, is geen belangrijker, de poging om hem met dwang tot
95 vanzelfsprekendheid die teruggaat tot de tijd Afrikaan of Aziaat om te smeden lijdzaam zou
 van de oude Batavieren. Nederland is pas veel200 ondergaan wanneer hij Dakar of Jakarta tot
 later en volstrekt bij toeval ontstaan. Het verblijfplaats kiest. Als hij zich dan realiseert
 gevoel van verwantschap reikte lange tijd niet dat dit bij hem fel verzet zou oproepen, zal hij
 veel verder dan het eigen gewest, het eigen niet aan de conclusie kunnen ontkomen dat
100 hertogdom of de eigen stad. Tot rond 1800 een soortgelijke poging tot hardhandige
 was Nederland een zwakke federatie van205 hersenspoeling in het geval van in Nederland
 nagenoeg soevereine steden die elkaar slechts belande vreemdelingen, slechts tot een tegengesteld
 in hoge nood vonden. In die soevereine steden effect leidt.
 reserveerden een handvol regentenfamilies


naar: Thomas von der Dunk, publicist
uit: Vrij Nederland, 27 maart 2004

Op 11 september 2001 werd door een terroristische aanslag in New York het World Trade Centre verwoest.