| Onvoltooid puberbrein |
1 | | | De puberteit staat officieel voor de periode van | | | | | keling en werking van het brein onthuld worden. |
| | | chamelijke geslachtsrijping die bij meisjes rond | | | | | Naar Hofmans overtuiging zal dan blijken dat het |
| | | het twaalfde en bij jongens rond het dertiende | | | | | orgaan veranderlijk blijft van de wieg tot het graf, |
| | | levensjaar begint. In een tijdsbestek van enkele | | | | | onder invloed van ontwikkelingen in het lichaam |
| 5 | | jaren ondergaat het lichaam opzienbarende ver- | | | 70 | | die het zelf aanstuurt, maar ook van invloeden |
| | | anderingen die niet zelden gepaard gaan met hef- | | | | | van buiten het lichaam. |
| | | tige emoties en verbazingwekkend gedrag. Het | | 7 | | | Bij de vraag of een puberbrein 'rijp' is, volwas- |
| | | kan niet anders of die veranderingen vinden ook | | | | | sen, zoals tot dusver door veel onderzoekers |
| | | plaats in het brein van de puber. Wat zich onder | | | | | werd aangenomen, moet Hofman glimlachen: |
| 10 | | de schedel afspeelt, bleef tot voor kort voor de | | | 75 | | „Kijk nu eens goed naar zo'n puber. Wat zie je |
| | | meeste wetenschappers een even groot myste- | | | | | dan? Dat hij emotioneel nogal onevenwichtig is. |
| | | rie als voor veel ouders. | | | | | Dat zijn emoties schommelen tussen diep ver- |
2 | | | Enkele hersenonderzoekers hebben onlangs | | | | | driet en groot geluk. Dat hij verstandelijk een be- |
| | | een tipje van de sluier opgelicht. Zij vonden in de | | | | | langrijke ontwikkeling doormaakt en gevoelens |
| 15 | | hersenen van pubers een aantal typische zaken | | | 80 | | en ervaringen steeds beter leert beheersen." |
| | | die erop zouden kunnen wijzen dat het brein in | | 8 | | | Dat alles wijst erop dat de hersenen tijdens de |
| | | deze ontwikkelingsfase nog een aantal funda- | | | | | puberteit druk bezig zijn goede, sterke ver- |
| | | mentele veranderingen ondergaat. Die verande- | | | | | bindingen aan te leggen tussen de emotionele en |
| | | ringen kunnen een verklaring vormen voor de | | | | | de denkende delen van het brein. De interactie |
| 20 | | heftige emoties en het buitengewone gedrag | | | 85 | | tussen die delen, het uitwisselen van informatie, |
| | | waar pubers om bekendstaan. | | | | | wordt verfijnd en versneld. „Als alles goed gaat, |
3 | | | In een van de studies werd de ontwikkeling | | | | | zal dit uitmonden in een goede balans tussen bei- |
| | | van de hersenschors van tieners gedurende een | | | | | de delen. Volwassenheid dus", zegt Hofman. |
| | | aantal jaren gevolgd. In een andere studie wer- | | 9 | | | Het leren beheersen van emoties wordt in de |
| 25 | | den de hersenen van een groep pubers verge- | | | 90 | | moderne pedagogiek gezien als een van de be- |
| | | leken met die van een groep twintigers. In beide | | | | | langrijkste opvoedingsdoelen. Kennis over wat er |
| | | onderzoeken vond men dat die delen van de | | | | | zich op dit gebied in het brein van een puber af- |
| | | hersenen die te maken hebben met het ver- | | | | | speelt en hoe dat proces te beïnvloeden valt, zou |
| | | werken van zintuiglijke en motorische informa- | | | | | kunnen leiden tot nieuwe opvoedingsmethoden. |
| 30 | | tie, geen veranderingen meer ondergaan. Blijk- | | | 95 | | Hofman huivert bij de gedachte dat kennis van |
| | | baar is de ontwikkeling van deze hersendelen al | | | | | het onvoltooide puberbrein reden gaat worden |
| | | voor de puberteit voltooid. | | | | | voor opvoeders om zich intensiever met pubers |
4 | | | Sommige delen van de hersenen vertonen een | | | | | te bemoeien. |
| | | groeispurt tussen het tiende en twaalfde levens- | | 10 | | | Hij adviseert vooral: handen af van het puberge- |
| 35 | | jaar. Bij meisjes begint die groeispurt iets eerder | | | 100 | | drag. Want de vrijheid om zoveel mogelijk emo- |
| | | dan bij jongens. Wat nog meer opvalt, is dat die | | | | | ties en ervaringen op te doen is nu juist waar het |
| | | hersengebieden tijdens de puberteit weer even | | | | | puberbrein behoefte aan heeft. Af en toe een |
| | | hard krimpen ais ze daarvoor zijn uitgedijd. | | | | | flink conflict met de opvoeders kan geen kwaad. |
| | | Het groeiproces van de hersenen tijdens de puber- | | | | | Het is goed voor de prikkeloverdracht in de her- |
| 40 | | teit boeit de onderzoekers, omdat in het al- | | | 105 | | senschors, waar de zelfbeheersing zetelt. „Geef |
| | | gemeen wordt aangenomen dat het brein zich | | | | | rebellie een kans!" roept Hofman. Als ouders de |
| | | definitief vormt tijdens de vroege ontwikkeling, | | | | | hersenen per se een handje willen helpen in hun |
| | | dus in de eerste levensjaren. De nieuwe gege- | | | | | gezonde ontwikkeling, dan moeten ze dat vooral |
| | | vens zouden wel eens kunnen aantonen dat som- | | | | | doen met het aanbieden van emoties als liefde |
| 45 | | mige delen van de hersenen zich pas tijdens de | | | 110 | | en veiligheid. Die zijn immers niet zo makkelijk |
| | | puberteit definitief ontwikkelen. Voeg daarbij de | | | | | elders te vinden, terwijl er in deze roerige periode |
| | | wetenschap dat de hersenschors een belangrijke | | | | | wel veel behoefte aan is. |
| | | rol speelt bij de regulering van emoties, dus het | | 11 | | | Twee zaken kunnen voor de gezonde ontwikke- |
| | | vermogen tot zelfbeheersing, en het verband met | | | | | ling van het puberbrein gevaarlijk zijn: chemische |
| 50 | | typisch puberaal gedrag is makkelijk gelegd. Hoe- | | | 115 | | stoffen en slaapgebrek. De slechte invloed van |
| | | wel het om minieme veranderingen gaat, noe- | | | | | veelvuldig en langdurig drugsgebruik Iaat zich raden. |
| | | men de onderzoekers Elizabeth Sowell en Jay | | | | | Te weinig slaap in een periode in het leven waarin |
| | | Giedd ze toch kenmerkend. | | | | | de hersenen zo'n belangrijke ontwikkeling door- |
5 | | | Breinonderzoeker Michel Hofman van het Neder- | | | | | maken, is ook niet goed. Tijdens de slaap gaat het |
| 55 | | lands Instituut voor Hersenonderzoek (NIH) in | | | 120 | | brein als het ware naar de garage voor een grote |
| | | Amsterdam plaatst er kanttekeningen bij: „De | | | | | beurt. De opgedane ervaringen worden verwerkt en |
| | | vondst is beslist niet nieuw. Uit onderzoek van her- | | | | | opgeslagen. Niet voor niets blijkt uit slaaponderzoek |
| | | senen van overleden kinderen is al langer bekend | | | | | dat de slaapbehoefte tijdens de puberteit toeneemt. |
| | | dat zich vlak voor het begin van de puberteit | | | | | Er valt een hoop te verwerken. Het doordeweekse |
| 60 | | veranderingen voordoen in de hersenen. Ook zijn de | | | 125 | | slaaptekort wordt in het weekend ingehaald. Dus |
| | | gevonden verschillen in de onderzoeken van Sowell | | | | | rustig laten pitten tot diep in de zondagmiddag, die |
| | | en Giedd zo gering, dat je er niet zomaar | | | | | puber. Goed voor z'n brein. |
| | | veranderingen in gedragspatronen uit kunt afleiden." | | | | | |
6 | | | Door betere onderzoeksmethoden van de her- | | | | | naar: José van der Sman |
| 65 | | senen zal in de toekomst het geheim van ontwik- | | | | | uit: Elsevier, 20 mei 2000 |