Examentrainers

1			De kranten staan er bol van: brand-					Amerikaan in zijn grote auto kan rond-
			stoffen zoals steenkool, aardgas en					rijden? Daar komt bij dat veel olie-
			aardolie raken op! Teveel CO2-uitstoot					houdende gewassen worden gekweekt
			veroorzaakt klimaatverandering!			75		in tropische, meestal arme landen.
	5		Bedrijven en landen moeten energie					Grootschalige teelt van energie-
			besparen en naar andere mogelijk-					gewassen kan nadelige sociale en
			heden zoeken. Maar eigenlijk is er					maatschappelijke gevolgen hebben
			helemaal geen tekort aan energie op					voor de lokale bevolking. Hoe is het
			aarde. De zon straalt driehonderd maal			80		bijvoorbeeld gesteld met de arbeids-
	10		zo veel energie op de aarde als de					omstandigheden en met kinderarbeid?
			mens nodig heeft. Een groot deel daar-
			van gebruikt de plantenwereld om te
			groeien. De energie die planten op die
			manier opslaan, kunnen wij weer
	15		benutten.
								algenvijver
					6			Het telen van algen als materiaal
								voor biobrandstof is veel ingewikkelder
						85		dan het verbouwen van maïs of soja.
								Daardoor was het lange tijd veel te
								duur en werd er vroeger geen onder-
								zoek naar gedaan. De stijgende olie-
			Akker met koolzaad					prijs heeft daar verandering in
2			Ook een land als Nederland draait			90		gebracht, want kleine bedrijven die
			mondjesmaat mee in de bio-energie.					onderzoek doen naar de ontwikkeling
			Zo produceerde Lelystad Airport in					van biobrandstof, schieten als padden-
	20		2007 zo’n 15.000 liter koolzaadolie van					stoelen uit de grond. Eén daarvan is
			planten die op 10 hectare van het					HR BioPetroleum, een partner van
			eigen terrein waren gezaaid. Men had			95		Shell, die eind 2008 een demonstratie-
			berekend dat hiermee alle voertuigen					fabriek in Hawaï opende. In Nederland
			van de luchthaven een jaar lang					experimenteert Ingrepro met een
	25		konden rondrijden. In 2005 werd ruim					proeffabriek in het Friese Hallum. Zelfs
			4 procent van het Nederlands elektri-					de KLM heeft aangekondigd dat het
			citeitsverbruik opgewekt uit plantaardig			100		bedrijf met algenproducent AlgaeLink
			materiaal dat gekweekt is voor de					gaat samenwerken voor de ontwikke-
			energieproductie.					ling van kerosine uit algen. Rond 2010
3	30		In een land als Saudi-Arabië wordt					moeten er vliegtuigen op biokerosine
			zo’n 90 procent van alle gewassen					vliegen.
			gebruikt voor de productie van brand-		7	105		Voorstanders van algenolie
			stoffen					bejubelen de voordelen van het
			als bio-ethanol¹ en biodiesel².					kweken van algen. Daarbij wordt
	35		Verder werken de afvalverbrandings-					immers geen beslag gelegd op land-
			installaties van verschillende landen					bouwgrond. Verder verdubbelen de
			op gft- en papierafval en zijn er enkele			110		algen zich onder gunstige omstandig-
			kleine centrales die groene stroom					heden elke dag. Sommige algen-
			opwekken door houtsnippers te					soorten bestaan van nature al voor
	40		verbranden. Veel kolencentrales					bijna de helft uit olie. De olieopbrengst
			voegen dierlijk en plantaardig afval toe					van een vijvertje algen kan dus enorm
			en mogen hun product eveneens			115		zijn. De opbrengst hangt in de praktijk
			duurzaam noemen. En dan is er nog					sterk af van de omstandigheden waar-
			Synthetic Natural Gas, ‘groen aardgas’					onder het kweken plaatsvindt en de
	45		dat via vergisting³ of een ander					gekozen algen. Er is dus nog veel
			vergassingsproces wordt gemaakt uit					onderzoek nodig. HR BioPetroleum
			plantaardig materiaal.			120		ontwikkelde een eigen algensoort en
4			Onlangs hebben Wageningse					claimt daarmee op Hawaï tussen de
			onderzoekers onderzocht welke					60.000 en 140.000 liter olie per hec-
	50		gewassen de meeste energie					tare per jaar te kunnen produceren.
			opleveren. Voor de winning van		8			Doordat de proeffabrieken nog niet
			brandstoffen kwamen tropische			125		lang genoeg hebben gedraaid, blijven
			gewassen zoals oliepalm en suikerriet					de precieze kosten voor het produ-
			als beste uit de bus. Dat komt vooral					ceren van een vat algenolie tot nu toe
	55		doordat die het hele jaar door groeien,					onduidelijk. Sommige producenten
			waardoor de productie per hectare					claimen dat 80 of zelfs 50 dollar per
			hoog is. Gras kwam eveneens naar			130		vat haalbaar zou zijn. De kosten
			voren als een goede kandidaat voor					worden voor een belangrijk deel
			groene grondstof. Een minpuntje van					bepaald door kweekmethoden en het
	60		gras is, dat de opbrengst per hectare					oliegehalte van de gebruikte algensoort.
			vrij laag is.					Er is in elk geval nog veel
5			Maar het produceren van biobrand-			135		onderzoek nodig naar het verbeteren
			stoffen kent ook een keerzijde. Kool-					van de efficiëntie van het proces.
			zaad, maïs, suikerriet en soja worden					Daarbij ligt de nadruk op vermindering
	65		veel gebruikt voor de productie van					van het energieverbruik bij het oogsten
			biobrandstoffen. Deze gewassen					en mengen van de algenbrij. Ten slotte
			nemen vruchtbare landbouwgrond in			140		moet niet alleen het oliebestanddeel,
			beslag. Het verbouwen van voedsel-					maar 100 procent van de algenbio-
			gewassen voor energiewinning kan					massa nuttig worden gebruikt. Pas dan
	70		leiden tot voedseltekorten. Moet een					zou het proces economisch rendabel
			Afrikaan verhongeren zodat een					kunnen worden, zeggen onderzoekers.

          Naar een artikel van Bastienne Wentzel,
          Life Sciences, 7 april 2009

noot 1 bio-ethanol: brandstof gemaakt uit planten
noot 2 biodiesel: brandstof die wordt gewonnen uit plantaardige oliën
noot 3 vergisting: reactie waarbij suikers met behulp van bacteriën worden omgezet in alcohol en koolstofdioxide