1 | | | It is yn kafee De Beurs yn it hert | | | 90 | | noch in momint dat er op de |
| | | fan Grins dêr’t ik mei studint rjochten | | | | | loopplanke fan in skip stiet. |
| | | Bram Schultinga (24) praat. We sitte | | 6 | | | Fan Grins wit er net in soad. Ek hie |
| | | foar inoar oer oan in tafel en njonken | | | | | er seis jier ferkearing en hy hat nea |
| 5 | | de tafel leit Barry, de hûn dy’t hast | | | | | witten hoe’t syn freondinne der |
| | | altyd by Bram te finen is. Bram kin | | | 95 | | útseach. Hy fûn it wol fertrietlik dat er |
| | | sûnder Barry it paad mar min fine, | | | | | har net sjen koe, oan de oare kant hat |
| | | want hy is blyn. Wat betsjut sa’n | | | | | Bram fansels syn eigen wize fan sjen, |
| | | hendikep foar in jonge studint yn in | | | | | mar hy soe wol graach witte wolle oft |
| 10 | | brûzjende studintestêd? Bram gunt ús | | | | | syn byld kloppet mei de werklikheid. |
| | | in blik yn syn wrâld. | | | 100 | | Om’t it fisuele elemint fuortfalt, tinkt er |
2 | | | Bram komt fan Snits, mar is yn syn | | | | | dat hy in relaasje in stik yntinser |
| | | earste libbensjierren nei Ljouwert | | | | | belibbet. Mar dat nimt net wei, dat der |
| | | ferhuze. Doe’t er fiif jier wie, ûntdutsen | | | | | no en dan dochs mominten binne dat |
| 15 | | dokters in tumor by him yn de harsens. | | | | | er sjen kinne woe. As er te stappen |
| | | Nei ien fan de operaasjes koe er neat | | | 105 | | wie yn in drok kafee of yn in folle |
| | | mear sjen, doe’t er bykaam út de | | | | | disko, koe er bygelyks nea efkes |
| | | narkoaze. De hiele omjouwing hie | | | | | eachkontakt meitsje mei syn |
| | | troch wat der te rêden wie, mar hy koe | | | | | freondinne. Mei dyn eagen kinst |
| 20 | | it net begripe, om’t er noch sa lyts wie. | | | | | ommers freegje oft de oare it noch wol |
| | | Ek al begriep er it net, it neat sjen | | | 110 | | nei ’t sin hat, of kinst inoar leafdefol |
| | | kinnen is fansels djip ynslein yn syn | | | | | oansjen. En ast sjen kinst, hast it ek yn |
| | | lytse jonge wrâld. Syn âlden fertelden | | | | | de gaten as in oarenien mei dyn |
| | | him letter dat er in soad gûld hie. | | | | | freondinne flirtet. “Net dat ik soks |
| 25 | | Dochs is er der wis fan dat it goed is, | | | | | kontrolearje wol, hear, mar it soe wol |
| | | dat er op dy jonge leeftyd blyn wurden | | | 115 | | aardich wêze om te merken dat dyn |
| | | is. “As bern bist noch hiel fleksibel en | | | | | freondinne ek oandacht fan oaren |
| | | learst der gewoan mei om te gean. As | | | | | kriget. Je misse gewoan de fisuele |
| | | ik as puber blyn wurden wie, dan hie ik | | | | | ynteraksje as minsken inoar aardich of |
| 30 | | it der folle dreger mei hân. Dêr bin ik | | | | | oantreklik fine.” |
| | | wis fan.” | | 7 | 120 | | Hoe goed as Barry him ek helpt, hy |
3 | | | Bram hat der foar keazen om net in | | | | | kin net ferhinderje dat Bram sa no en |
| | | sinnebril te dragen, sa fertelt er my. | | | | | dan ris in lyts of grutter ûngemak hat. |
| | | “Alle blinen rinne mei in bril op. Mar | | | | | Bram is hiel selsstannich, hiel mobyl |
| 35 | | dat doch ik net, oars fiel ik my dûbeld | | | | | en hy giet graach syn eigen gong. Hy |
| | | blyn.” Guon blinen draaie hiel bot mei | | | 125 | | hat genôch freonen dy’t him bystean |
| | | de eagen, dat sjocht der apart út foar | | | | | wolle, en dat fynt er geweldich, mar hy |
| | | in oar. Mar Bram hat noch nea ien | | | | | wol in soad dingen dochs ek sels |
| | | kleien heard dat er der frjemd útseach, | | | | | dwaan. Sa koe it barre dat er koartlyn |
| 40 | | dat wêrom soe er in bril opdwaan? En | | | | | in studintehûs ferliet en by it delgean |
| | | dêr komt nochris by, dat Bram in hiel | | | 130 | | fan de treppen de lêste triem |
| | | lyts bytsje ljocht sjen kin. Hy kin it | | | | | oersloech. “Ik tocht dat ik ûnder wie, |
| | | ferskil tusken ljocht en tsjuster | | | | | mar der wie noch in triem. Doe hie ik |
| | | ûnderskiede. Ek kin er felle ljochten | | | | | twa gatten yn ’e foarholle en noch ien |
| 45 | | sjen. “En dat is hiel handich by it | | | | | ûnder it linkereach. De linkerkant fan |
| | | opstekken fan in sigaret,” gnysket er. | | | 135 | | myn gesicht wie alhiel skeind. Doe ha |
| | | “It ljocht fan de oanstekker kin ik sjen.” | | | | | ’k wol efkes flokt.” Gelokkich wiene der |
| | | Hy sjocht ek bewegings. “Dêrom is it | | | | | freonen by him. Hy gie by in |
| | | net hielendal tsjuster foar my. Oerdei | | | | | freondinne efterop nei it sikehûs ta. |
| 50 | | is it ljochter, mar sa jûns yn in kroech | | | | | Dêr krige er in tal hechtings en makken |
| | | is it wer ridlik tsjuster. Lokkigernôch is | | | 140 | | se foto’s fan syn nekke, kaak en |
| | | it net altiten mar ien swarte massa. | | | | | plasse. Doe mocht er nei hûs. Dy |
| | | Dêr soe ik behoarlik depressyf fan | | | | | freondinne bleau dy nacht by him en |
| | | wurde.” | | | | | makke him om de twa oeren wekker, |
4 | 55 | | Mei ynternet kin Bram hiel handich | | | | | lykas de dokters foarskreaun hiene, |
| | | wurkje: hy hat in reguliere laptop mei | | | 145 | | om’t se bang wiene dat Bram |
| | | in braille-lêsrigel derûnder, dy | | | | | harsenletsel krije soe. Hy is har dêr |
| | | dekodearret alles wat der op it skerm | | | | | hiel tankber foar. Sûnder freonen rêdt |
| | | stiet. Op dy wize kin er dus maile, | | | | | fansels gjin minske it, blyn of net. |
| 60 | | krabbels lêze en op Hyves sette en ek | | | | | Bram hat it twa dagen rêstich oan dien |
| | | googelje foar de stúdzje. Bram | | | 150 | | en doe’t it drukferbân derôf wie, gie er |
| | | studearret rjochten yn Grins. Hy | | | | | wer gewoan nei kolleezje. |
| | | studearre earst skiednis, mar dat wie | | 8 | | | Blyn wêze hat, hoe frjemd it ek |
| | | net echt praktysk foar him. Foar | | | | | heart, bytiden dochs ek foardielen. Sa |
| 65 | | skiednis is ynternet as boarne net | | | | | giet Bram net ôf op uterlik en hat er |
| | | goed genôch en in hiel soad skriftlike | | | 155 | | syn eigen metoaden foar it meitsjen |
| | | boarnen binne net yn braille te krijen. | | | | | fan freonen. “Oan in stim kinsto hearre |
| | | Dat wie ien fan de redenen om in | | | | | oft immen rêstich is en wiis. Ik hâld fan |
| | | oerstap te meitsjen nei rjochten. | | | | | djippe, waarme stimmen. Prate |
| 70 | | Wetboeken binne digitaal te krijen, dus | | | | | minsken ûnnatuerlik of hastich, dan |
| | | lêsber foar Bram. “It makket sowieso | | | 160 | | wurd ik ûnrêstich. Kinst oan minsken |
| | | ferskil dat ik net de earste bline studint | | | | | ek hearre oft se sterk yn ’e skuon |
| | | rjochten bin yn Nederlân. En der binne | | | | | steane. En oft se har ûnwissens |
| | | ek al bline advokaten en rjochters, dat | | | | | kompensearje troch hiel hastich en |
| 75 | | ik ha goede foarbylden. Wat beropskar | | | | | drok te praten.” |
| | | oanbelanget hast by rjochten de | | 9 | 165 | | Omdat it fisuele elemint fuortfalt, |
| | | measte mooglikheden.” | | | | | binne oare sintugen ekstra goed |
5 | | | Ik freegje my ôf hoe’t it is om net te | | | | | ûntwikkele. Sa hat er in grutte leafde |
| | | witten hoe’t dyn wrâld der útsjocht. | | | | | foar muzyk. En hy mei hiel graach |
| 80 | | Wat wit Bram noch fan eartiids? “Ik wit | | | | | itensiede. Om’t Bram gjin resepten |
| | | noch hoe’t myn âlden der útsjogge. | | | 170 | | 170 lêze kin, moat er it op gefoel dwaan. |
| | | Alle kleuren kin ik my ek noch yn ’t sin | | | | | Hy is dêr hiel betûft yn wurden. Hoe |
| | | bringe, krekt as parten fan Ljouwert, | | | | | kin er de krûden ûnderskiede? “Rûke!” |
| | | fan ús âlderlik hûs, de beammen foar | | | | | is it logyske antwurd. |
| 85 | | yn ’e tún.” Hy wit dus eins noch in hiel | | 10 | | | Nei in pear oeren praten geane |
| | | soad, fynt er sels. Hy hat ek noch wat | | | 175 | | Bram en ik wer elk ús eigen gong. Ik |
| | | fragmintaryske bylden yn ’e holle dy’t | | | | | allinnich werom nei it stasjon, Bram |
| | | er net echt pleatse kin. Syn heit en | | | | | mei syn trouwe maat Barry op ’en paad |
| | | mem farre bygelyks en yn syn holle sit | | | | | it tsjuster yn. Mar net hielendal. |