Background image

terug

Altyd tsjuster, mar hjir en dêr in puntsje ljocht

Altyd tsjuster, mar hjir en dêr in puntsje ljocht

1    It is yn kafee De Beurs yn it hert   90 noch in momint dat er op de
 fan Grins dêr’t ik mei studint rjochten loopplanke fan in skip stiet.
 Bram Schultinga (24) praat. We sitte6    Fan Grins wit er net in soad. Ek hie
 foar inoar oer oan in tafel en njonken er seis jier ferkearing en hy hat nea
5 de tafel leit Barry, de hûn dy’t hast witten hoe’t syn freondinne der
 altyd by Bram te finen is. Bram kin95 útseach. Hy fûn it wol fertrietlik dat er
 sûnder Barry it paad mar min fine, har net sjen koe, oan de oare kant hat
 want hy is blyn. Wat betsjut sa’n Bram fansels syn eigen wize fan sjen,
 hendikep foar in jonge studint yn in mar hy soe wol graach witte wolle oft
10 brûzjende studintestêd? Bram gunt ús syn byld kloppet mei de werklikheid.
 in blik yn syn wrâld.100 Om’t it fisuele elemint fuortfalt, tinkt er
2    Bram komt fan Snits, mar is yn syn dat hy in relaasje in stik yntinser
 earste libbensjierren nei Ljouwert belibbet. Mar dat nimt net wei, dat der
 ferhuze. Doe’t er fiif jier wie, ûntdutsen no en dan dochs mominten binne dat
15 dokters in tumor by him yn de harsens. er sjen kinne woe. As er te stappen
 Nei ien fan de operaasjes koe er neat105 wie yn in drok kafee of yn in folle
 mear sjen, doe’t er bykaam út de disko, koe er bygelyks nea efkes
 narkoaze. De hiele omjouwing hie eachkontakt meitsje mei syn
 troch wat der te rêden wie, mar hy koe freondinne. Mei dyn eagen kinst
20 it net begripe, om’t er noch sa lyts wie. ommers freegje oft de oare it noch wol
 Ek al begriep er it net, it neat sjen110 nei ’t sin hat, of kinst inoar leafdefol
 kinnen is fansels djip ynslein yn syn oansjen. En ast sjen kinst, hast it ek yn
 lytse jonge wrâld. Syn âlden fertelden de gaten as in oarenien mei dyn
 him letter dat er in soad gûld hie. freondinne flirtet. “Net dat ik soks
25 Dochs is er der wis fan dat it goed is, kontrolearje wol, hear, mar it soe wol
 dat er op dy jonge leeftyd blyn wurden115 aardich wêze om te merken dat dyn
 is. “As bern bist noch hiel fleksibel en freondinne ek oandacht fan oaren
 learst der gewoan mei om te gean. As kriget. Je misse gewoan de fisuele
 ik as puber blyn wurden wie, dan hie ik ynteraksje as minsken inoar aardich of
30 it der folle dreger mei hân. Dêr bin ik oantreklik fine.”
 wis fan.”7120    Hoe goed as Barry him ek helpt, hy
3    Bram hat der foar keazen om net in kin net ferhinderje dat Bram sa no en
 sinnebril te dragen, sa fertelt er my. dan ris in lyts of grutter ûngemak hat.
 “Alle blinen rinne mei in bril op. Mar Bram is hiel selsstannich, hiel mobyl
35 dat doch ik net, oars fiel ik my dûbeld en hy giet graach syn eigen gong. Hy
 blyn.” Guon blinen draaie hiel bot mei125 hat genôch freonen dy’t him bystean
 de eagen, dat sjocht der apart út foar wolle, en dat fynt er geweldich, mar hy
 in oar. Mar Bram hat noch nea ien wol in soad dingen dochs ek sels
 kleien heard dat er der frjemd útseach, dwaan. Sa koe it barre dat er koartlyn
40 dat wêrom soe er in bril opdwaan? En in studintehûs ferliet en by it delgean
 dêr komt nochris by, dat Bram in hiel130 fan de treppen de lêste triem
 lyts bytsje ljocht sjen kin. Hy kin it oersloech. “Ik tocht dat ik ûnder wie,
 ferskil tusken ljocht en tsjuster mar der wie noch in triem. Doe hie ik
 ûnderskiede. Ek kin er felle ljochten twa gatten yn ’e foarholle en noch ien
45 sjen. “En dat is hiel handich by it ûnder it linkereach. De linkerkant fan
 opstekken fan in sigaret,” gnysket er.135 myn gesicht wie alhiel skeind. Doe ha
 “It ljocht fan de oanstekker kin ik sjen.” ’k wol efkes flokt.” Gelokkich wiene der
 Hy sjocht ek bewegings. “Dêrom is it freonen by him. Hy gie by in
 net hielendal tsjuster foar my. Oerdei freondinne efterop nei it sikehûs ta.
50 is it ljochter, mar sa jûns yn in kroech Dêr krige er in tal hechtings en makken
 is it wer ridlik tsjuster. Lokkigernôch is140 se foto’s fan syn nekke, kaak en
 it net altiten mar ien swarte massa. plasse. Doe mocht er nei hûs. Dy
 Dêr soe ik behoarlik depressyf fan freondinne bleau dy nacht by him en
 wurde.” makke him om de twa oeren wekker,
455    Mei ynternet kin Bram hiel handich lykas de dokters foarskreaun hiene,
 wurkje: hy hat in reguliere laptop mei145 om’t se bang wiene dat Bram
 in braille-lêsrigel derûnder, dy harsenletsel krije soe. Hy is har dêr
 dekodearret alles wat der op it skerm hiel tankber foar. Sûnder freonen rêdt
 stiet. Op dy wize kin er dus maile, fansels gjin minske it, blyn of net.
60 krabbels lêze en op Hyves sette en ek Bram hat it twa dagen rêstich oan dien
 googelje foar de stúdzje. Bram150 en doe’t it drukferbân derôf wie, gie er
 studearret rjochten yn Grins. Hy wer gewoan nei kolleezje.
 studearre earst skiednis, mar dat wie8    Blyn wêze hat, hoe frjemd it ek
 net echt praktysk foar him. Foar heart, bytiden dochs ek foardielen. Sa
65 skiednis is ynternet as boarne net giet Bram net ôf op uterlik en hat er
 goed genôch en in hiel soad skriftlike155 syn eigen metoaden foar it meitsjen
 boarnen binne net yn braille te krijen. fan freonen. “Oan in stim kinsto hearre
 Dat wie ien fan de redenen om in oft immen rêstich is en wiis. Ik hâld fan
 oerstap te meitsjen nei rjochten. djippe, waarme stimmen. Prate
70 Wetboeken binne digitaal te krijen, dus minsken ûnnatuerlik of hastich, dan
 lêsber foar Bram. “It makket sowieso160 wurd ik ûnrêstich. Kinst oan minsken
 ferskil dat ik net de earste bline studint ek hearre oft se sterk yn ’e skuon
 rjochten bin yn Nederlân. En der binne steane. En oft se har ûnwissens
 ek al bline advokaten en rjochters, dat kompensearje troch hiel hastich en
75 ik ha goede foarbylden. Wat beropskar drok te praten.”
 oanbelanget hast by rjochten de9165    Omdat it fisuele elemint fuortfalt,
 measte mooglikheden.” binne oare sintugen ekstra goed
5    Ik freegje my ôf hoe’t it is om net te ûntwikkele. Sa hat er in grutte leafde
 witten hoe’t dyn wrâld der útsjocht. foar muzyk. En hy mei hiel graach
80 Wat wit Bram noch fan eartiids? “Ik wit itensiede. Om’t Bram gjin resepten
 noch hoe’t myn âlden der útsjogge.170 170 lêze kin, moat er it op gefoel dwaan.
 Alle kleuren kin ik my ek noch yn ’t sin Hy is dêr hiel betûft yn wurden. Hoe
 bringe, krekt as parten fan Ljouwert, kin er de krûden ûnderskiede? “Rûke!”
 fan ús âlderlik hûs, de beammen foar is it logyske antwurd.
85 yn ’e tún.” Hy wit dus eins noch in hiel10    Nei in pear oeren praten geane
 soad, fynt er sels. Hy hat ek noch wat175 Bram en ik wer elk ús eigen gong. Ik
 fragmintaryske bylden yn ’e holle dy’t allinnich werom nei it stasjon, Bram
 er net echt pleatse kin. Syn heit en mei syn trouwe maat Barry op ’en paad
 mem farre bygelyks en yn syn holle sit it tsjuster yn. Mar net hielendal.