| 1 | | Atze (18), studente, en haar mobieltje zijn | | | | dan is het contact, en wel onmiddellijk. Via |
| | onafscheidelijk. Het mobieltje is een houvast | | | | het mobieltje dus. ‘Sms’en’, is het toverwoord |
| | in haar leven. Zoals bij een avondje uit. Vroe- | | | | van nu. Het gebruik is explosief gestegen. In |
| | ger spraken mensen dat lang van tevoren af. | | | | 2002 werden dagelijks al wereldwijd 750 mil- |
| | Atze: “Nu ga je de straat op, begint te bellen | | | | joen sms’jes verzonden en de verwachting |
| | of te sms’en, verzamelt langzaam een groepje | | | | was toen dat het aantal snel het miljard zou |
| | mensen en ziet wel waar je uitkomt. Sms’en is | | | | naderen. Tweederde van de sms’ers is jonger |
| | goedkoper dan bellen. En het is handig als je | | | | dan 16 jaar. |
| | elkaar niet kunt verstaan in een lawaaiige | | 9 | | Wat drijft de sms’ers? Uit een onderzoek |
| | omgeving.” | | | | van Oscar Peters, communicatieweten- |
| 2 | | Voor Hannah (18), scholiere, is het niet | | | | schapper, blijkt wat de motieven zijn van de |
| | anders. Ze laat haar mobieltje altijd ’s nachts | | | | sms’ende jeugd. “Gewoon voor de lol”, is het |
| | aanstaan. “Voor als ik wakker word en aan- | | | | antwoord. “Om bereikbaar te zijn” en andere |
| | dacht nodig heb. Ik merk dat ik steeds contact | | | | praktische motieven noemen zij minder vaak. |
| | moet hebben, terwijl ik eigenlijk helemaal niet | | | | Peters veronderstelt dat vermaak en de beïn- |
| | zo’n beller ben. Maar het wordt je kwalijk ge- | | | | vloeding door de eigen vriendenkring of re- |
| | nomen als je geen sms’jes stuurt of niet belt. | | | | clame de belangrijkste oorzaken zijn van het |
| | Dan ben je een buitenbeentje. Als je geen | | | | succes van de sms. |
| | sms’jes krijgt, voelt dat vervelend.” | | 10 | | Ondervraagden gaven volgens Peters aan |
| 3 | | De ervaringen van Hannah en Atze | | | | dat het middel iets extra’s biedt boven tele- |
| | vormen een illustratie van de manier waarop | | | | foongesprekken, e-mail of chatten per internet: |
| | moderne media ons leven en onze omgangsvormen | | | | “Je hoeft mensen niet eens te storen, zoals |
| | drastisch hebben beïnvloed. Maar wat | | | | bij telefoneren wel het geval is. Verder is |
| | hebben e-mail, mobiele telefoons, sms, chat- | | | | het aantrekkelijk dat de drempel laag is. |
| | ten en internet precies met ons gedaan? Zijn | | | | Vooral voor jongeren is sms een handiger en |
| | de omgangsvormen veranderd, bijvoorbeeld | | | | veiliger middel voor flirtgedrag dan de telefoon. |
| | door de vluchtigheid waarmee contact met | | | | Daarnaast speelt de snelheid van sms |
| | anderen tot stand kan komen? | | | | een rol.” |
| 4 | | E-mail is niet alleen een handig en effi- | | 11 | | Ook onderzoeker Carl Rohde ziet bepaal- |
| | ciënt communicatiemiddel. Flirtgedrag en on- | | | | de drijfveren voor het buitensporige sms- |
| | geremdheid zijn dankzij e-mail binnen ieders | | | | gedrag van jongeren: “Het is een poging om |
| | bereik gekomen. Deze eigenschappen zijn | | | | bij een netwerk te horen. De mobiele telefoon |
| | voor veel mensen in het gewone contact een | | | | is een 24-uurs-steunlijn bij hun vrienden. Het |
| | stuk lastiger te hanteren. Het beeldscherm | | | | gaat de jongeren niet zozeer om de informatie |
| | biedt een veiligheid die er bij het echte ge- | | | | in de berichtjes, het is meer een emotionele |
| | sprek niet is. | | | | behoefte. Het netwerk van vrienden is heel |
| 5 | | Het kan niet anders of onze omgangs- | | | | belangrijk.” |
| | vormen zijn door de nieuwe communicatie- | | 12 | | Een onbedoeld neveneffect van de moderne |
| | middelen veranderd. Maar hoe precies? De | | | | communicatie is dat die soms leidt tot mis- |
| | wetenschap is er nog niet uit, daarvoor zijn de | | | | verstanden met ‘tornado-effect’. Een directe, |
| | ontwikkelingen te nieuw. Grofweg bestaan er | | | | boze reactie kan onmiddellijk nog bozere re- |
| | twee richtingen onder media-onderzoekers: | | | | acties oproepen. Internetdeskundige Marian- |
| | de pessimisten en de optimisten. | | | | ne van den Boomen: “Hoe meer com- |
| 6 | | Optimisten zien in de toenemende moge- | | | | municatie met teksten, hoe meer communi- |
| | lijkheden tot direct communiceren nieuwe | | | | catiestoornissen. Niet alleen doordat het li- |
| | kansen om burgers meer met elkaar in con- | | | | chamelijke contact ontbreekt, maar ook door- |
| | tact te brengen. Door nieuwe mogelijkheden, | | | | dat niet iedereen helder in een tekst kan ver- |
| | zoals chatten, ontstaan ‘virtuele’, schijnbare | | | | woorden wat hij wil zeggen. En ook niet ie- |
| | gemeenschappen. Het directe contact tussen | | | | dereen kan goed lezen en begrijpen wat de |
| | gesprekspartners ontbreekt daarbij weliswaar, | | | | ander bedoelt.” |
| | maar voor velen is dat helemaal niet erg. | | 13 | | Wat haar betreft is dit tornado-effect niet |
| 7 | | Pessimisten denken dat het ontbreken | | | | automatisch een teken van verval van goede |
| | van direct contact wel erg is. Toenemende vir- | | | | manieren. “Communicatie zonder lijfelijke |
| | tuele contacten zouden ten koste gaan van | | | | aanwezigheid geeft een zekere vrijheid om |
| | ‘werkelijke’ contacten, die volgens hen ook | | | | van je hart geen moordkuil te maken. Het be- |
| | per definitie dieper en echter zijn. | | | | tekent ook dat sommige sociale remmingen |
| 8 | | Het definitieve onderzoek naar de invloed | | | | worden losgelaten. Maar dat werkt niet alleen |
| | van moderne media op gedrag en omgangs- | | | | in negatieve zin: mensen zijn op internet niet |
| | vormen bestaat nog niet. Om toch enig inzicht | | | | alleen onaardiger en beledigender dan in het |
| | te krijgen, lijkt de wereld van de jongere het | | | | gewone leven, maar ook duidelijk aardiger, |
| | interessantst. Daar gaan de veranderingen | | | | behulpzamer en complimenteuzer, zeker |
| | heel snel. E-mail, door ouders gezien als te- | | | | mensen die elkaar nauwelijks kennen.” |
| | ken van eigentijdsheid, is onder jongeren | | | | |
| | steeds minder populair. Je moet daarvoor | | | | naar een artikel van |
| | achter de computer zitten en dat is lastig. | | | | Maud Effting en Jean-Piere Geelen |
| | Veel te traag ook, want als de jongere iets wil, | | | | de Volkskrant, mei 2003 |
