Background image

terug

Engels op de basisschool: waarom niet?

1     Na mijn reis door India vertel ik met en-    of het Nederlands van de kleuters daaronder
 thousiasme over een driejarig, Indiaas jonge- lijdt. Vooralsnog is er geen enkele aanwijzing
 tje dat ik in Bombay heb ontmoet. Hij leerde dat het Engels ten koste gaat van het Neder-
 spelenderwijs Engels, want Engels bleek de lands. Uit taaltoetsen in de klas bleek dat de
 voertaal te zijn op de kleuterschool waar hij kinderen van de Rotterdamse scholen na ze-
 zat. Zó zou het in Nederland volgens mij ook ven maanden Engels zelfs vorderingen had-
 moeten. Vrijwel iedereen reageert afhoudend. den gemaakt in het Nederlands.
 Volgens veel ouders is de wereld al zo com-6     Wel zeker is het feit dat het voor scholen
 plex. Moet je kinderen nu óók nog een andere en leerkrachten extra werk met zich mee-
 taal leren? Laat ze toch lekker spelen. brengt. Dat was ook het geval toen Engels
2     Voor taalwetenschappers en voor ouders verplicht werd in groep 7 en 8 en toen compu-
 die in het buitenland hebben gewoond, is het teronderwijs werd ingevoerd. Elke vernieu-
 niets nieuws. Jonge kinderen hebben het ver- wing betekent een - tijdelijke - verzwaring
 mogen spelenderwijs de taal op te pikken die voor scholen en leerkrachten. Natuurlijk moet
 zij om zich heen horen. Op latere leeftijd er aandacht zijn voor de werklast van leer-
 neemt dit spontane leervermogen af. In de krachten. Maar het mag geen reden zijn om af
 puberteit raken kinderen het zelfs kwijt. Daar- te zien van veranderingen in het lesprogram-
 om ligt het voor de hand al vroeg met Engels ma. Dat zou elke vernieuwing in het basison-
 in het onderwijs te beginnen. Waarom wach- derwijs blokkeren.
 ten tot kinderen 10 of 11 zijn, terwijl taalver-7     De weerstand tegen Engelse les aan jon-
 werving bij vierjarigen gemakkelijker gaat? ge kinderen heeft vaak een andere achter-
3     Vorig jaar zetten twee Rotterdamse basis- grond. In het onderwijs moeten kinderen gelij-
 scholen een eerste stap. Zij namen deel aan ke kansen krijgen. Daarom stuit niet alleen
 het onderwijsproject Early Bird, waarin de het Engels, maar élke verzwaring van het les-
 kleuters zo’n vijf uur per week in het Engels programma op weerstand. Want wie kan ga-
 les krijgen. Niet van hun eigen juf, maar van randeren dat de zwakste leerlingen niet wor-
 een Engelstalige leerkracht. Zij speelt spelle- den benadeeld? Wie neemt het anderzijds op
 tjes, zingt liedjes en voert kleine gesprekjes voor jonge kinderen die probleemloos een
 met de kleuters. Een aantal andere scholen tweede taal zouden kunnen leren, maar wor-
 was al eerder op dezelfde manier met het ge- den tegengehouden doordat sommige klasge-
 ven van Engels begonnen. Het Early Bird-net- noten wellicht niet meekunnen?
 werk groeit, zij het langzaam. Maar Nederland8     Van een andere aard is het bezwaar dat
 loopt achter. Terwijl Engels in de laagste klas- onze eigen taal verloedert. Tegenstanders
 sen van de basisschool nog maar amper van vroegtijdig Engels in de klas zijn bang dat
 voorkomt, is het in andere Europese landen er daardoor nog meer Engels in het Neder-
 doodgewoon. In Duitsland, Zweden, Spanje lands sluipt. Dat klopt. Het is natuurlijk de
 en zelfs in Frankrijk is Engels verplicht vanaf vraag of dit erg is. Het Nederlands is een le-
 zesjarige leeftijd. vende taal. Zoals het ooit sterk werd beïn-
4     Jammer genoeg is er in Nederland bijzon- vloed door het Frans, zo is nu het Engels aan
 der veel weerstand tegen Engels in de laag- de beurt. Dat proces zal echt niet worden te-
 ste klassen van de basisschool. Dat ervoeren gengehouden door het Engels buiten het ba-
 de initiatiefnemers van het Early Bird-project. sisonderwijs te houden.
 De lancering van hun onderwijsmethode in9     Ook deze kritiek heeft te maken met een
 Rotterdam ontketende vorig jaar een stort- vorm van angst. De angst voor de dynamiek
 vloed van reacties. De meeste waren emotio- van deze tijd. De angst voor verandering, de
 neel van toon. angst voor een wereld die steeds ingewikkel-
5     Het is de vraag of de tegenstanders het bij der lijkt te worden. Een ingewikkeldheid die
 het rechte eind hebben. Een veelgehoord be- met name uit het (Engelstalige) buitenland
 zwaar is dat de Engelse les ten koste gaat komt.
 van het Nederlands. Dat blijkt in de praktijk10     Gelukkig toonde onderwijsminister Van
 niet het geval. Al was het maar doordat de der Hoeven zich niet erg onder de indruk van
 Early Bird-basisscholen geen Engels in plaats alle kritiek. In haar reactie zei zij geen bezwa-
 van Nederlands geven, maar Engelstalige ren te hebben tegen het Engels in de laagste
 leerkrachten bijvoorbeeld de muziek- of de klassen van de basisschool. Verplichten wil
 gymlessen laten verzorgen. Desondanks be- Van der Hoeven de lagere scholen niet.
 tekent vijf uur onderwijs in het Engels natuur- 
 lijk wel dat het aantal onderwijsuren in het Ne- Naar een artikel van Mirjam Vossen,
 derlands daalt. Onderzoek moet nog uitwijzen de Volkskrant, 16 oktober 2004