1 | | Na mijn reis door India vertel ik met en- | | | | of het Nederlands van de kleuters daaronder |
| | thousiasme over een driejarig, Indiaas jonge- | | | | lijdt. Vooralsnog is er geen enkele aanwijzing |
| | tje dat ik in Bombay heb ontmoet. Hij leerde | | | | dat het Engels ten koste gaat van het Neder- |
| | spelenderwijs Engels, want Engels bleek de | | | | lands. Uit taaltoetsen in de klas bleek dat de |
| | voertaal te zijn op de kleuterschool waar hij | | | | kinderen van de Rotterdamse scholen na ze- |
| | zat. Zó zou het in Nederland volgens mij ook | | | | ven maanden Engels zelfs vorderingen had- |
| | moeten. Vrijwel iedereen reageert afhoudend. | | | | den gemaakt in het Nederlands. |
| | Volgens veel ouders is de wereld al zo com- | | 6 | | Wel zeker is het feit dat het voor scholen |
| | plex. Moet je kinderen nu óók nog een andere | | | | en leerkrachten extra werk met zich mee- |
| | taal leren? Laat ze toch lekker spelen. | | | | brengt. Dat was ook het geval toen Engels |
2 | | Voor taalwetenschappers en voor ouders | | | | verplicht werd in groep 7 en 8 en toen compu- |
| | die in het buitenland hebben gewoond, is het | | | | teronderwijs werd ingevoerd. Elke vernieu- |
| | niets nieuws. Jonge kinderen hebben het ver- | | | | wing betekent een - tijdelijke - verzwaring |
| | mogen spelenderwijs de taal op te pikken die | | | | voor scholen en leerkrachten. Natuurlijk moet |
| | zij om zich heen horen. Op latere leeftijd | | | | er aandacht zijn voor de werklast van leer- |
| | neemt dit spontane leervermogen af. In de | | | | krachten. Maar het mag geen reden zijn om af |
| | puberteit raken kinderen het zelfs kwijt. Daar- | | | | te zien van veranderingen in het lesprogram- |
| | om ligt het voor de hand al vroeg met Engels | | | | ma. Dat zou elke vernieuwing in het basison- |
| | in het onderwijs te beginnen. Waarom wach- | | | | derwijs blokkeren. |
| | ten tot kinderen 10 of 11 zijn, terwijl taalver- | | 7 | | De weerstand tegen Engelse les aan jon- |
| | werving bij vierjarigen gemakkelijker gaat? | | | | ge kinderen heeft vaak een andere achter- |
3 | | Vorig jaar zetten twee Rotterdamse basis- | | | | grond. In het onderwijs moeten kinderen gelij- |
| | scholen een eerste stap. Zij namen deel aan | | | | ke kansen krijgen. Daarom stuit niet alleen |
| | het onderwijsproject Early Bird, waarin de | | | | het Engels, maar élke verzwaring van het les- |
| | kleuters zo’n vijf uur per week in het Engels | | | | programma op weerstand. Want wie kan ga- |
| | les krijgen. Niet van hun eigen juf, maar van | | | | randeren dat de zwakste leerlingen niet wor- |
| | een Engelstalige leerkracht. Zij speelt spelle- | | | | den benadeeld? Wie neemt het anderzijds op |
| | tjes, zingt liedjes en voert kleine gesprekjes | | | | voor jonge kinderen die probleemloos een |
| | met de kleuters. Een aantal andere scholen | | | | tweede taal zouden kunnen leren, maar wor- |
| | was al eerder op dezelfde manier met het ge- | | | | den tegengehouden doordat sommige klasge- |
| | ven van Engels begonnen. Het Early Bird-net- | | | | noten wellicht niet meekunnen? |
| | werk groeit, zij het langzaam. Maar Nederland | | 8 | | Van een andere aard is het bezwaar dat |
| | loopt achter. Terwijl Engels in de laagste klas- | | | | onze eigen taal verloedert. Tegenstanders |
| | sen van de basisschool nog maar amper | | | | van vroegtijdig Engels in de klas zijn bang dat |
| | voorkomt, is het in andere Europese landen | | | | er daardoor nog meer Engels in het Neder- |
| | doodgewoon. In Duitsland, Zweden, Spanje | | | | lands sluipt. Dat klopt. Het is natuurlijk de |
| | en zelfs in Frankrijk is Engels verplicht vanaf | | | | vraag of dit erg is. Het Nederlands is een le- |
| | zesjarige leeftijd. | | | | vende taal. Zoals het ooit sterk werd beïn- |
4 | | Jammer genoeg is er in Nederland bijzon- | | | | vloed door het Frans, zo is nu het Engels aan |
| | der veel weerstand tegen Engels in de laag- | | | | de beurt. Dat proces zal echt niet worden te- |
| | ste klassen van de basisschool. Dat ervoeren | | | | gengehouden door het Engels buiten het ba- |
| | de initiatiefnemers van het Early Bird-project. | | | | sisonderwijs te houden. |
| | De lancering van hun onderwijsmethode in | | 9 | | Ook deze kritiek heeft te maken met een |
| | Rotterdam ontketende vorig jaar een stort- | | | | vorm van angst. De angst voor de dynamiek |
| | vloed van reacties. De meeste waren emotio- | | | | van deze tijd. De angst voor verandering, de |
| | neel van toon. | | | | angst voor een wereld die steeds ingewikkel- |
5 | | Het is de vraag of de tegenstanders het bij | | | | der lijkt te worden. Een ingewikkeldheid die |
| | het rechte eind hebben. Een veelgehoord be- | | | | met name uit het (Engelstalige) buitenland |
| | zwaar is dat de Engelse les ten koste gaat | | | | komt. |
| | van het Nederlands. Dat blijkt in de praktijk | | 10 | | Gelukkig toonde onderwijsminister Van |
| | niet het geval. Al was het maar doordat de | | | | der Hoeven zich niet erg onder de indruk van |
| | Early Bird-basisscholen geen Engels in plaats | | | | alle kritiek. In haar reactie zei zij geen bezwa- |
| | van Nederlands geven, maar Engelstalige | | | | ren te hebben tegen het Engels in de laagste |
| | leerkrachten bijvoorbeeld de muziek- of de | | | | klassen van de basisschool. Verplichten wil |
| | gymlessen laten verzorgen. Desondanks be- | | | | Van der Hoeven de lagere scholen niet. |
| | tekent vijf uur onderwijs in het Engels natuur- | | | | |
| | lijk wel dat het aantal onderwijsuren in het Ne- | | | | Naar een artikel van Mirjam Vossen, |
| | derlands daalt. Onderzoek moet nog uitwijzen | | | | de Volkskrant, 16 oktober 2004 |