| 1 | | “Ach, alweer de gymkleertjes vergeten? | | | | Zweden noemen de scholieren de school |
| | Dat regelen wij voortaan wel. Is uw kind thuis | | | | ‘huset’, oftewel huis. Veel Zweedse basis- |
| | zo lastig? Wij sturen hem naar de schoolpsy- | | | | scholen lijken op een gezinsvervangend te- |
| | choloog.” De Zweedse schooldirectrice Barbro | | | | huis. Het interieur heeft vrolijke gordijnen en |
| | Ridman zucht. “We zijn in Zweden te ver | | | | makkelijke zithoeken. De kinderen lopen er op |
| | doorgeschoten. Ouders zijn gaan denken dat | | | | sloffen of sokken. Elke school heeft een keu- |
| | de school verantwoordelijk is voor de opvoe- | | | | ken en een kok. Bijna alle scholen hebben |
| | ding van hun kind.” | | | | een sociaal werker in dienst en een eigen |
| 2 | | Ook in Nederland trekken scholen welbe- | | | | (deeltijd)psycholoog. De ‘schoolzuster’ fun- |
| | wust steeds meer opvoedingstaken naar zich | | | | geert als praatpaal voor kinderen met proble- |
| | toe. De ‘brede school’ - waar kinderen van | | | | men en zij houdt de lichamelijke ontwikkeling |
| | pakweg acht uur 's ochtends tot zes uur ’s a- | | | | van de kinderen in de gaten. Aan alles lijkt |
| | vonds worden beziggehouden - is zelfs hét | | | | gedacht. |
| | nieuwe succesmodel in het Nederlandse on- | | 6 | | Maar een kwetsbaar punt in de opzet van |
| | derwijs. De afgelopen jaren zijn 500 brede | | | | de brede school is de samenwerking tussen |
| | scholen uit de grond gestampt. Naar verwach- | | | | alle voorzieningen die er samenkomen. “Er |
| | ting is in 2010 één op de tien basisscholen | | | | bestaat de neiging problemen door te schui- |
| | een brede school. | | | | ven in plaats van ze op te lossen”, erkent |
| 3 | | Zweden is een belangrijke inspiratiebron. | | | | Margarethe Herthelius, directrice van basis- |
| | De basisscholen zijn er per definitie brede | | | | school de Trollenburcht. “Want wat gebeurt er |
| | scholen sinds ze in 1985 werden verplicht | | | | als een kind altijd vies op school komt? De |
| | voor- en naschoolse opvang te regelen voor | | | | leerkracht stuurt de leerling naar de sociaal- |
| | alle leerlingen tot tien jaar. Het systeem is er | | | | werker en daarmee is voor hem de kous af.” |
| | inmiddels niet meer weg te denken, want alle | | | | Ook in Nederland is de onderlinge samenwer- |
| | ouders, ook alleenstaande, werken fulltime. | | | | king op brede scholen vaak een heikel punt. |
| | Maar Zweden leert ook dat de brede school | | | | Soms komt de samenwerking zelfs nauwelijks |
| | nadelen heeft en bepaald geen oplossing | | | | van de grond. |
| | biedt voor alle problemen. Aan de kwaliteit | | 7 | | Naarmate de kinderen ouder worden, is |
| | van de naschoolse opvang kan het haast niet | | | | het lastiger om hun een interessante |
| | liggen. Die is op Zweedse scholen in deskun- | | | | verlengde schooldag aan te bieden. Dat blijkt |
| | dige handen van vrijetijdsopvoeders. Zoals de | | | | wel in Zweden. De kinderen tot tien jaar blij- |
| | docenten verantwoordelijk zijn voor het onder- | | | | ven massaal na schooltijd op school (90 pro- |
| | wijs, zo zien de vrijetijdsopvoeders toe op de | | | | cent). Van de kinderen boven de tien gaat |
| | vorming van de persoonlijkheid van het kind. | | | | nog maar 35 à 40 procent naar de naschoolse |
| | Want de oorspronkelijke bedoeling achter de | | | | opvang. Het merendeel van de tieners is dus |
| | brede basisschool is natuurlijk wel dat het | | | | vanaf twee à drie uur ’s middags op zichzelf |
| | kind er beter van wordt. | | | | aangewezen. |
| 4 | | De eerste generatie Nederlandse brede | | 8 | | Dat betekent overigens niet dat de brede |
| | basisscholen staat in wijken waar de na- | | | | school in Zweden ter discussie staat. “Wij |
| | schoolse activiteiten een bijdrage moeten | | | | Zweden willen een comfortabel leven leiden |
| | leveren aan het wegwerken van onderwijs- | | | | en dat gaat makkelijker met twee inkomens. |
| | achterstanden. De gunstige effecten van de | | | | Dat draaien we nooit meer terug. En voor de |
| | verlengde schooldag op de leerprestaties lij- | | | | jongere kinderen zijn de naschoolse |
| | ken boven elke twijfel verheven. | | | | activiteiten een welkome aanvulling op het |
| 5 | | Overal in Nederland wint de brede school | | | | schoolleven. We spelen ijshockey met hen en |
| | terrein. Een gemeentebestuur zet liever een | | | | voetbal. We gaan het bos in. Er zijn zoveel |
| | groot gebouw neer dat dag en nacht open is | | | | ouders die nooit met hun kinderen de natuur |
| | en voor allerlei doelen kan worden gebruikt | | | | in gaan”, verklaart Herthelius. |
| | dan een gewoon schoolgebouw dat na | | 9 | | Maar steeds meer schooldirecteuren in |
| | schooltijd vaak leeg staat. De basisschool | | | | Zweden vragen zich af of ze niet té veel op de |
| | wordt steeds meer gezien als hét bindmiddel | | | | stoel van de ouders zijn gaan zitten. “Het |
| | en trefpunt in een wijk en moet dus ruimte | | | | houdt gewoon niet op”, aldus Ridman. “De |
| | bieden aan en openstaan voor andere acti- | | | | vraag is nu of we in de vakanties opengaan. |
| | viteiten. Schoolbesturen zien de verlengde | | | | En ’s avonds. Maar ik vind het tijd dat óók |
| | schooldag bovendien als hét middel om twee- | | | | ouders weer hun verantwoordelijkheid nemen. |
| | verdienende ouders aan zich te binden. Een | | | | Er zijn ouders die weigeren met hun kind naar |
| | school die niet inspeelt op de maatschappelij- | | | | de psycholoog te gaan, want dat kan de |
| | ke trend dat ouders steeds minder tijd in de | | | | school wel regelen.” |
| | opvoeding van hun kinderen (kunnen) steken, | | | | |
| | is een dief van zijn eigen portemonnee. In | | | | |
| | | | | | |
| | | | | | Naar een artikel van Margreet Vermeulen, |
| | | | | | de Volkskrant, 9 oktober 2004 |
