1 | | | Soms, als hij in bed ligt en rond- | | | | | traditie, verliest zijn wortels, die wordt |
| | | doolt in dat schemergebied tussen waken | | | | | ziek. |
| | | en slapen, kan hij de uitgeverij weer | | 7 | 85 | | Hoe minder invloed iemand heeft |
| | | ruiken. De geur van papier en verse | | | | | op zijn vertrek van huis, hoe groter 'de |
| 5 | | letters. De schrijver Adnan Ghoreifi (56) | | | | | kans op heimwee', zeggen Van Tilburg en |
| | | is dan weer even terug in die straat in het | | | | | haar collega's van de Leidse universiteit. |
| | | centrum van Teheran, waar je alle boek- | | | | | Zij praten dus over heimwee als over een |
| | | winkels kunt vinden en alle uitgeverijen. | | | 90 | | ziekte, over de kans die je loopt om deze |
| | | Cafés, journalisten, studenten. Hij kwam | | | | | ziekte op te lopen. Zij spreken over de |
| 10 | | er vaak, heel vaak. Hij hield van die | | | | | noodzaak van 'erkenning', waardoor een |
| | | straat. Het was de straat van de honger | | | | | 'heldere diagnose' en de keuze van |
| | | naar kennis, de straat van de jeugd. Die | | | | | passende 'behandelmethoden' mogelijk |
| | | straat, dat was hij zelf. | | | 95 | | zouden zijn. Al blijft terug naar huis het |
2 | | | Ook nu, op een maandagmiddag in | | | | | enige echte geneesmiddel. |
| 15 | | zijn flat vijfhoog in Diemen-Zuid, ziet hij | | | | | Heimweelijders krijgen vaak ten onrechte |
| | | de straat weer voor zich. Waar dat beeld | | | | | het etiket 'depressief' opgeplakt, zeggen |
| | | vandaan komt? Het komt door de liefde | | | | | de Leidse onderzoeksters. Dat bemoeilijkt |
| | | voor die dingen, zegt hij. Een verleden | | | 100 | | in ieder geval een mogelijke behandeling. |
| | | dat niet herwonnen kan worden. Het komt | | | | | Bij de Stichting Pharos in Utrecht, waar |
| 20 | | door het heimwee. | | | | | vluchtelingen met psychische problemen |
3 | | | Wat is de emotie die wij heimwee | | | | | terecht kunnen, wordt inderdaad nooit de |
| | | noemen? Volgens 'Van Dale, Groot | | | | | diagnose 'heimwee' gesteld. Het komt in |
| | | woordenboek der Nederlandse taal' is | | | 105 | | het behandelboek niet voor. Vluchtelingen |
| | | heimwee¹ "het (ziekelijk) verlangen | | | | | hebben vaak zulke complexe |
| 25 | | naar de geboortegrond, naar huis, bij | | | | | problemen, dat er misschien voor heim- |
| | | verwijderd zijn daarvan" en 2) "verlangen | | | | | wee te weinig aandacht is, erkent thera- |
| | | naar een vroegere omgeving of toestand, | | | | | peute Mia Groenenberg. Wat zij eraan |
| | | of naar hetgeen als bestemming gedacht | | | 110 | | zou kunnen doen? Praten willen de heimwee- |
| | | wordt". Dat is mooi gezegd, maar wat | | | | | lijders in ieder geval, eindeloos |
| 30 | | betekent het? Hoezeer kunnen mensen | | | | | praten over wat ze missen en hoe mooi |
| | | onder heimwee lijden? En maakt het voor | | | | | het was. Ze dromen over teruggaan - ook |
| | | het verlangen uit of je vrijwillig je thuis | | | | | al weten ze soms dat dat niet kan. Ze |
| | | hebt verlaten of gedwongen werd? Neem | | | 115 | | idealiseren hun oude situatie. Daarop kan |
| | | de honderdduizenden Joegoslaven en | | | | | in de gesprekken in ieder geval gewezen |
| 35 | | Albaniërs die korte tijd geleden moesten | | | | | worden. |
| | | vluchten. Ze wilden zo snel mogelijk naar | | 8 | | | Je kunt ook zeggen dat mensen in |
| | | huis, zeiden de meesten. Hun land was en | | | | | het moderne 'werelddorp' van vandaag |
| | | werd verwoest, het zou, ook als er vrede | | | 120 | | overal kunnen aarden. Door de moderne |
| | | zou komen, nooit meer hetzelfde zijn. | | | | | communicatiemiddelen lijkt de wereld |
| 40 | | Toch verlangden zij ernaar terug te gaan. | | | | | immers steeds kleiner te worden. In die |
| | | Een in Nederland gearriveerde Kosovaarse | | | | | redenering is eigenlijk helemaal geen |
| | | vrouw zei: "Ik denk elke dag, elk | | | | | plaats voor heimweegevoelens. Dat is een |
| | | uur, elke minuut aan thuis." | | | 125 | | onzinnige opvatting volgens de Amster- |
4 | | | Heimwee is relatief weinig onder- | | | | | damse psycholoog Nico Frijda, die jaren- |
| 45 | | zocht, zegt psychologe Miranda van | | | | | lang studie heeft gedaan naar emoties. |
| | | Tilburg, die vorig jaar een boek schreef | | | | | Natuurlijk is het waar dat we met z'n |
| | | over deze emotie. Wetenschappers en | | | | | allen steeds vaker verkassen. Flitsende |
| | | therapeuten nemen het onderwerp niet erg | | | 130 | | wereldburgers voelen we ons. Maar dat |
| | | serieus. In het dagelijks leven wordt | | | | | maakt de behoefte aan verbondenheid en |
| 50 | | heimwee vaak gezien als een klein en | | | | | een vertrouwde omgeving er uiteindelijk |
| | | voorbijgaand kinderprobleem. Het is | | | | | niet minder om. Hoe oud is de idee dat de |
| | | huilen wanneer je bij die afschuwelijke | | | | | wereld één groot dorp is? Misschien 30 |
| | | tante uit logeren moet. | | | 135 | | jaar? Het gevoel van heimwee is in ieder |
5 | | | Maar niet altijd gaat heimwee | | | | | geval veel ouder en essentiëler, zegt |
| 55 | | vanzelf weer over. Ook volwassenen | | | | | Frijda. Een mens hecht aan zijn taal, zijn |
| | | kunnen lijden aan een ziekmakend | | | | | gewoonten, en heeft doorgaans een hekel |
| | | verlangen naar huis. Het kan een obsessie | | | | | aan extra inspanningen en stress. Hoeveel |
| | | zijn, vertelt Van Tilburg. Echte 'heimwee- | | | 140 | | moeite kost het alleen al om aan een |
| | | lijders' kunnen aan niets anders denken | | | | | nieuwe taal te wennen? |
| 60 | | dan aan thuis. Alsof zij hopeloos verliefd | | 9 | | | Inmiddels is, volgens de Verenigde |
| | | zijn. Het is een verlangen dat iemand kan | | | | | Naties, ongeveer één op de 250 wereld- |
| | | verteren. Niet voor niets slaat heimwee | | | | | burgers vluchteling. Natuurlijk voelen |
| | | meestal op de maag. Heimweelijders | | | 145 | | niet al die mensen zich ontheemd. Velen |
| | | kunnen letterlijk misselijk worden van | | | | | schieten opnieuw wortel. Maar ook al |
| 65 | | verlangen. Daarnaast komen ook hoofdpijn, | | | | | zijn zij succesvol, krijgen zij nieuwe |
| | | een slap gevoel in de benen, slaap- | | | | | banen, nieuwe huizen, nieuwe liefdes: het |
| | | problemen, gebrek aan eetlust, depressies | | | | | heimwee blijft, zegt de Iraanse schrijfster |
| | | en vermoeidheid als verschijnselen voor. | | | 150 | | Halleh Ghorafhi. Zij sprak voor het |
6 | | | Aan heimwee kun je doodgaan. Al | | | | | schrijven van een boek met veertig jonge, |
| 70 | | in de zeventiende eeuw werd het geval | | | | | geslaagde Iraniërs in Nederland en |
| | | beschreven van een Zwitserse man die in | | | | | Amerika. Voelden zij zich thuis in hun |
| | | Bazel op sterven lag, maar eenmaal thuis | | | | | nieuwe land? Nooit echt, was het ant- |
| | | in Bern zienderogen opknapte. In | | | 155 | | woord, al was het maar omdat de ánder |
| | | Amerika kwam in de jaren tachtig bij | | | | | hen altijd als een vreemdeling bleef zien. |
| 75 | | jonge, gezonde Cambodjaanse vluchte- | | | | | Wie zich niet thuis voelt, droomt zich een |
| | | lingen opvallend vaak het verschijnsel | | | | | bestemming elders. Vluchtelingen ver- |
| | | voor dat zij volkomen onverwacht over- | | | | | langen vaak terug naar de tijd vóór die |
| | | leden, midden in de nacht. Heimwee, was | | | 160 | | staatsgreep, revolutie of oorlog, de tijd |
| | | de diagnose. Bij de geboorte van een | | | | | dat hun huis nog thuis was. |
| 80 | | Cambodjaan wordt de placenta1) altijd | | | | | |
| | | begraven op een speciale plek. Wie te ver | | | | | naar: Judith Koelemeijer |
| | | van die plek vandaan gaat, zo luidt de | | | | | uit: de Volkskrant, 12 mei 1999 |