1 | | | In Nederland zijn alle onderwijs- | | | | | |
| | | niveaus toegankelijk voor iedereen. Elk | | | | |
| | | kind kan uiteindelijk naar het MBO, het | | | | |
| | | HBO of de universiteit. Het maakt bij | | | | |
| 5 | | die keuze niet uit of je ouders nu ach- | | | | |
| | | ter de lopende band staan in een fa- | | | | |
| | | briek of directeur zijn van diezelfde fa- | | | | |
| | | briek. Maar sommige kinderen hebben | | | | | schillen zijn tussen moeders in het ge- |
| | | het moeilijk op school. Die kinderen | | | | | bruik van schooltaal thuis. Er is daar- |
| 10 | | hebben thuis wel Nederlands geleerd, | | | | | bij gelet op de manier waarop en de |
| | | maar hebben desondanks een taal- | | | 80 | | mate waarin ze schooltaal thuis gebrui- |
| | | achterstand. Ze kunnen prima over | | | | | ken. Daarvoor is onderzoek gedaan bij |
| | | koetjes en kalfjes praten. Maar met | | | | | vier Nederlandse gezinnen met een kind |
| | | een gesprek over schoolvakken heb- | | | | | dat net of bijna drie jaar oud was. |
| 15 | | ben ze veel meer moeite. | | 6 | | | Verder is onderzocht of moeders bij |
2 | | | De taal die je thuis met je vrienden | | | 85 | | bepaalde activiteiten meer kenmerken |
| | | of je ouders gebruikt om over alledaag- | | | | | van schooltaal gebruiken dan bij ande- |
| | | se dingen te praten, noemen we wel | | | | | re activiteiten. Daarom zijn er opnames |
| | | ‘thuistaal’. De taal van de school heet | | | | | gemaakt bij zes verschillende activitei- |
| 20 | | ook wel ‘schooltaal’. Dit is vooral ge- | | | | | ten, zoals samen tafeldekken en daar |
| | | schreven taal, maar je gebruikt deze | | | 90 | | na eten, het maken van figuurtjes met |
| | | taal ook mondeling tijdens de lessen | | | | | blokken en het praten over een praat- |
| | | op school. Schooltaal verschilt op een | | | | | plaat, een plaat waarop allerlei dingen |
| | | aantal punten van thuistaal. De woor- | | | | | te zien zijn. |
| 25 | | den die mensen in schooltaal gebrui- | | 7 | | | De opdrachten waren verspreid |
| | | ken, zijn bijvoorbeeld vaak moeilijker | | | 95 | | over twee verschillende dagen, zodat |
| | | dan die in thuistaal. Bovendien hebben | | | | | het niet te vermoeiend was voor de |
| | | woorden in schooltaal vaak een speci- | | | | | kinderen. Alles wat de moeders en de |
| | | fieke betekenis. Zo is een cel in alle- | | | | | kinderen zeiden bij de activiteiten, is |
| 30 | | daagse taal een ruimte in een gevan- | | | | | uitgeschreven. Ook alle versprekingen |
| | | genis, terwijl het woord in de biologie | | | 100 | | en foutjes werden daarbij precies op- |
| | | juist een deeltje is van het menselijk | | | | | geschreven. |
| | | lichaam. Ook zinnen zijn in schooltaal | | 8 | | | Alle moeders gebruikten soms ken- |
| | | vaak moeilijker en langer dan in thuis- | | | | | merken van schooltaal in hun taalaan- |
| 35 | | taal. Een ander belangrijk verschil is, | | | | | bod. De hoogopgeleide moeders de- |
| | | dat mensen in schooltaal vaak praten | | | 105 | | den dat wel meer dan de moeders met |
| | | over lastigere onderwerpen dan in | | | | | een minder hoge opleiding. Ze ge- |
| | | thuistaal. | | | | | bruikten langere zinnen en meer ver- |
3 | | | Zoals gezegd leren veel Nederland- | | | | | schillende woorden. En ze praatten |
| 40 | | se kinderen thuis al Nederlands, vooral | | | | | vooral ook meer over het waarom van |
| | | van hun ouders. Om kinderen daarbij | | | 110 | | dingen. Bijvoorbeeld als twee moeders |
| | | te helpen, passen ouders hun taalge- | | | | | praten over een kraam van een groen- |
| | | bruik aan het niveau van het kind aan. | | | | | teman op de praatplaat. Daar is een |
| | | Niet alle ouders doen dat evenveel en | | | | | omgevallen kist met appels te zien. De |
| 45 | | op dezelfde manier. Sommige ouders | | | | | ene moeder liet haar kind nadenken |
| | | gebruiken thuis korte zinnetjes en | | | 115 | | waarom dat gebeurde en legde dat zelf |
| | | makkelijke woorden als ze tegen hun | | | | | uit. De andere liet haar kind alleen |
| | | kind praten. Zij praten ook vooral over | | | | | zeggen dat de kist omviel en ging toen |
| | | het hier en nu. Andere ouders doen | | | | | verder met het opnoemen van allerlei |
| 50 | | dat juist niet. Zij praten met hun kind | | | | | soorten fruit. Kinderen met hoogopge- |
| | | over dingen die langer geleden zijn ge- | | | 120 | | leide moeders maken dus thuis al |
| | | beurd. Of ze praten met hun kind over | | | | | meer kennis met schooltaal en met |
| | | hoe dingen werken. Dit zijn kenmerken | | | | | meer verschillende kenmerken daarvan, |
| | | van schooltaal die kinderen op school | | | | | dan kinderen met laagopgeleide |
| 55 | | ook horen. | | | | | moeders. Toch gebruiken ook deze |
4 | | | Niet duidelijk is of die ouders altíjd | | | 125 | | moeders soms kenmerken van school- |
| | | kenmerken van schooltaal gebruiken in | | | | | taal in hun taalaanbod. Alle moeders |
| | | hun taalaanbod. Het is mogelijk dat ze | | | | | deden dat vooral als zij samen met |
| | | dat bijvoorbeeld alleen doen tijdens | | | | | hun kind praatten over de praatplaat. |
| 60 | | het voorlezen van prentenboekjes. | | 9 | | | Samen praten over zo’n praatplaat |
| | | Wetenschappers denken dat vooral | | | 130 | | is voor kinderen een goede voorbe- |
| | | kinderen met hoger opgeleide ouders | | | | | reiding op de vaardigheden en de taal |
| | | thuis al kennis maken met schooltaal. | | | | | die ze op school nodig hebben. Ten- |
| | | Op school kunnen zij zich dan gelijk | | | | | minste, als ze niet alleen benoemen |
| 65 | | richten op de inhoud van de lessen. Ze | | | | | wat ze zien, maar ook nadenken over |
| | | denken dat bij kinderen van ouders | | | 135 | | waarom dingen op de plaat gebeuren. |
| | | met een kortere opleiding dit veel min- | | | | | Daarbij hebben ze dan wel hulp nodig |
| | | der het geval is. Die kinderen moeten | | | | | van hun moeder, die er al meer erva- |
| | | op school dan eerst de schooltaal le- | | | | | ring mee heeft. Het zou daarom goed |
| 70 | | ren voor ze de inhoud van de lessen | | | | | zijn om moeders te stimuleren samen |
| | | kunnen begrijpen. Dat kost hun al zo | | | 140 | | met hun kind te praten over praatpla- |
| | | veel moeite, dat ze niet genoeg leren | | | | | ten. Daarop moeten dan veel verschil- |
| | | van de lessen zelf. | | | | | lende dingen te zien zijn. Zo is er voor |
5 | | | In een onderzoek naar het taalaan- | | | | | elk kind wel iets leuks en steeds iets |
| 75 | | bod in Nederlandse gezinnen is geke- | | | | | nieuws om over te praten. |
| | | ken naar de vraag of er inderdaad ver- | | |
| | | | | | | | Naar een scriptie van Geke Hootsen, |
| | | | | | | | Schooltaal thuis bij moeders met |
| | | | | | | | driejarige kinderen, Tilburg, 2006 |