Examentrainers

Vriendschap zonder verplichtingen
1			Sociale netwerken zoals Hyves,			75		Vroeger waren die nog zeer hecht,
			Facebook en Twitter zeggen dat je					sociaal en controlerend. Gemeen-
			altijd in contact staat met je vrienden.					schappen zijn steeds vluchtiger
	5		Maar stellen die vriendschappen ook					geworden: je hebt makkelijker
			iets voor? Of gaat het vooral om					toegang en ze zijn vrijblijvender.
			zelfpromotie? Jos de Mul, filosoof,		8	80		Volgens De Mul zijn we niet
			heeft zijn bedenkingen over de					minder sociaal geworden, maar zijn
			waarde van meer dan honderd					de sociale contacten vluchtiger van
	10		vriendschappen die mensen gemid-					aard geworden. Dat zien we terug in
			deld hebben op netwerken als Hyves,					de sociale netwerken. “Facebook is
			Facebook en Twitter. “Het is vriend-			85		meer een bekendennetwerk dan een
			schap light, net als bij frisdrank.					vriendschapsnetwerk. Het aantal
			Vriendschap zonder verplichtingen.					echte vrienden is in Nederland echter
	15		Je kunt er heel makkelijk in en uit. En					nauwelijks afgenomen.”
			op internet is dat helemaal makkelijk:					-De mens heeft altijd behoefte
			met één klik.”			90		gehad contact te onderhouden met
2			Al deze netwerken hebben een					anderen. Nieuwe media zoals Hyves
			nieuwe dimensie gegeven aan					en Facebook voldoen aan deze
	20		menselijke relaties. Brengen deze					behoefte, doordat deze media mak-
			afstandsrelaties de mensen dichter					kelijk toegankelijk zijn en doordat ze
			bij elkaar of leiden ze juist tot meer			95		een ideaal middel zijn om je te
			eenzaamheid? Stellen die vriend-					presenteren. Antheunis, universitair
			schappen wel iets voor of zijn ze niet					docent sociale aspecten van nieuwe
	25		meer dan een handig hulpmiddel?					media, zegt daarover: “Op internet is
			Essentiële vraag is dan natuurlijk:					het heel makkelijk je op je beste
			wat is vriendschap? Door de tijd			100		manier te onderscheiden. Je kunt je
			heen bestaat hierover een vrij een-					daar goed profileren. Je hebt op
			duidig beeld: dingen delen. Dat kun-					internet namelijk meer controle over
	30		nen activiteiten zijn, interesses en					je eigen positie dan in de fysieke
			vaak intieme gedachten.					wereld¹, bijvoorbeeld door een iets
3			Er zijn, ruwweg, drie soorten			105		mooiere foto op je pagina te
			vriendschap. De eerste is gebaseerd					plaatsen. Je kunt dus optimaliseren
			op nut. Je sluit vriendschap omdat je					wie je bent, zonder te liegen. Daaren-
	35		via de ander bijvoorbeeld hogerop					tegen is in de echte wereld het non-
			kunt komen in je werk of omdat de					verbale, zoals blozen, weer belang-
			ander erg geliefd is en dat dan ook			110		rijker.”
			op jou afstraalt. Dat is geen lang-		9			Ondanks de rijkelijk bestede tijd
			durige vriendschap. Zodra het voor-					op sociale netwerken, zijn er echter
	40		deel voorbij is, is ook de vriendschap					maar weinig pure
			voorbij.					onlinevriendschappen. De meeste
4			De tweede soort is gebaseerd op			115		vriendschappen op de sociale net-
			plezier, genot. Je bent vrienden					werken zijn vriendschappen tussen
			omdat het gewoon fijn is om samen					mensen die elkaar al in de fysieke
	45		dingen te doen, bijvoorbeeld samen					wereld, offline, hebben ontmoet,
			naar de kroeg gaan. Als die reden					benadrukt zowel De Mul als
			wegvalt, eindigt de vriendschap.			120		Antheunis. Internet is meer een
			Deze vriendschappen duren wel					aanvulling dan een vervanging.
			langer dan voordeelvriendschappen.					Ongeveer veertien procent ontstaat
5	50		De derde vorm is gebaseerd op					online. Het grootste deel stopt of gaat
			welwillendheid, en is dus de meest					elkaar ook in de fysieke wereld zien.
			zuivere. Je waardeert het karakter		10	125		Sociale netwerken blijken tot nu
			van de ander en om die reden word					toe niet meer of minder dan een
			je vrienden. Dit noemen we					toegankelijk communicatiemiddel te
	55		doorgaans ware vriendschap.					zijn. Ondanks alle bedenkingen en
			Vrienden door dik en dun.					neveneffecten, hebben de sociale
6			Er is onderzoek gedaan naar hoe-			130		netwerken, volgens zowel De Mul als
			veel vrienden Nederlanders hebben					Antheunis, een positief effect op het
			die op deze laatste vorm zijn					sociaal leven van degenen die er
	60		gebaseerd. Dat zijn er tussen de drie					gebruik van maken. Zij vinden het
			en zes. In de Verenigde Staten is dat					immers prettig communiceren.
			aantal de laatste jaren afgenomen		11	135		Het is volgens De Mul nog te
			van vier naar twee. Een reden daar-					vroeg om te zeggen dat er een ver-
			voor zou kunnen zijn dat mensen het					andering plaatsvindt. Wie weet,
	65		erg druk hebben en daardoor geen					filosofeert Antheunis, hebben we
			tijd hebben voor vriendschappen. Dat					over veertig, vijftig jaar alleen nog
			zou de mensen individualistischer en			140		maar via sociale media contact met
			minder sociaal maken.					anderen. “Maar momenteel is de
7			Volgens de sociologen					behoefte aan face-to-facecontact nog
	70		Duyvendak en Hurenkamp is de					te groot. Ondanks alle mogelijkheden
			individualisering in Nederland een					van de sociale media ontmoeten
			fabeltje. Volgens deze wetenschap-			145		mensen elkaar nog steeds het liefst
			pers is er eerder sprake van het					in het echt.”
			veranderen van gemeenschappen.

Naar een artikel van Dick Hofland, de Gelderlander, 8 januari 2011
noot 1 fysieke wereld: de echte wereld waarin je elkaar kunt aanraken