| | | Hoeveel natuur kan een mens aan? |
| | | |
| | | | | | | | |
1 | | | Er is een probleem met grote | | | | | van mening bent dat de twee |
| | | dieren. In Epe en andere dorpen op | | | | | werelden van mens en wild dier vol- |
| | | de Veluwe wroeten wilde zwijnen | | | 90 | | ledig gescheiden moeten worden. |
| 5 | | tuinen om en in Zandvoort zijn het | | | | | Vanuit dat laatste perspectief is de |
| | | damherten uit de Amsterdamse | | | | | Veluwe zo lek als een mandje.” |
| | | Waterleidingduinen die de rozen- | | 6 | | | Maar hoe nu verder? Hoeveel in |
| | | struiken van de omwonenden opeten | | | | | het wild levende dieren kan onze |
| | | en ongelukken veroorzaken. En dat | | | 95 | | maatschappij verdragen? Hoe |
| 10 | | alles, doordat het goed gaat met | | | | | bestrijd je de overlast? Sip van |
| | | grote dieren in Nederland. “We heb- | | | | | Wieren: “Het wordt tijd dat er eens |
| | | ben hun bedje gespreid”, zegt David | | | | | een paar scenario’s worden |
| | | Kleijn, ecoloog¹ in Wageningen. | | | | | besproken met alle relevante maat- |
| | | “Herten, reeën, zwijnen, ganzen, | | | 100 | | schappelijke organisaties.” Uitgangs- |
| 15 | | kraanvogels, ze profiteren van de | | | | | punt is daarbij dat we wel iets |
| | | door de landbouw toegenomen | | | | | toleranter mogen zijn. Han Olff: “Het |
| | | voedselrijkdom. En natuurgebieden | | | | | is bijvoorbeeld fout om wilde zwijnen |
| | | zijn groot genoeg geworden voor | | | | | te blijven opsluiten op de Veluwe. Zij |
| | | soorten die veel ruimte nodig | | | 105 | | passen in veel meer delen van het |
| 20 | | hebben.” | | | | | land. Bovendien horen zij tot een |
2 | | | Han Olff, hoogleraar aan de Uni- | | | | | fantastische diersoort die belangrijke |
| | | versiteit van Groningen, zegt: “Het | | | | | effecten heeft op het ecosysteem².” |
| | | valt me op, dat we ons drukker | | | | | Johan Thissen van de Zoogdier- |
| | | maken om soorten die toenemen dan | | | 110 | | vereniging pleit al jaren voor een |
| 25 | | om soorten die afnemen. Met de | | | | | ruimer woongebied voor wilde |
| | | vlinder en vele andere soorten gaat | | | | | zwijnen. “Maar je moet wel realistisch |
| | | het steeds slechter, maar dat lijkt ons | | | | | zijn: je moet de aantallen laag |
| | | niet zo bezig te houden.” Volgens | | | | | houden. Dat betekent dus dat er een |
| | | hem heeft dat te maken met de | | | 115 | | rol is weggelegd voor jagers.” |
| 30 | | omvang van de dieren. “Hoe groter | | 7 | | | In de nieuwe Natuurwet die er |
| | | de soort, hoe groter het probleem. | | | | | aankomt, is het wilde zwijn voor het |
| | | Hoe groter de beesten, hoe meer we | | | | | eerst aangemerkt als jachtwild. Dit |
| | | vinden dat we moeten ingrijpen.” | | | | | lijkt tegenstrijdig met de plannen voor |
| | | Volgens Olff kun je de grens trekken | | | 120 | | natuurbehoud, en de anti-jacht120 |
| 35 | | bij de das en de vos. “Dat het goed | | | | | organisaties zullen dit als slecht |
| | | gaat met de bosmuis en de veldmuis, | | | | | nieuws beschouwen. Volgens Johan |
| | | vinden we geen enkel probleem. | | | | | Thissen kan het echter juist de doorbraak |
| | | Zelfs met de boommarter en de | | | | | betekenen naar een bredere |
| | | steenmarter, waar het ook beter mee | | | 125 | | verspreiding van het zwijn door |
| 40 | | gaat, kunnen we goed leven, zolang | | | | | Nederland: eindelijk verlost van de |
| | | ze niet bij ons op zolder gaan zitten. | | | | | opsluiting op de Veluwe. De vereniging |
| | | De das en de vos, dat gaat nog net, | | | | | Het Edelhert bepleitte onlangs |
| | | al begint hier de problematische | | | | | iets dergelijks voor het edelhert. “De |
| | | relatie al. Maar bij herten en wilde | | | 130 | | Veluwe is niet de ideale biotoop voor |
| 45 | | zwijnen gaan we echt problemen | | | | | dat dier”, zegt Bas Worm, vicevoor- |
| | | zien.” | | | | | zitter van de vereniging. “Van nature |
3 | | | Aan het einde van de vorige eeuw | | | | | komt het dier voor in onder meer |
| | | was de situatie nog overzichtelijk. De | | | | | beek- en rivierdalen.” De vereniging |
| | | paar edelherten en wilde zwijnen in | | | 135 | | zou willen dat ons grootste inheemse |
| 50 | | Nederland zaten veilig opgesloten op | | | | | hoefdier weer zou kunnen leven in |
| | | de Veluwe. Het waren ook de jaren | | | | | delen van Oost- en Zuid-Nederland. |
| | | dat de eerste grote grazers in natuur- | | | | | Worm wijst erop dat er in Nederland |
| | | gebieden werden geïntroduceerd. | | | | | inmiddels tegen de honderdduizend |
| | | “Dat was toen spannend en eng,” | | | 140 | | reeën rondlopen, zonder dat mensen |
| 55 | | zegt Han Olff, “maar tegenwoordig | | | | | daar problemen mee hebben. Dat de |
| | | komt elk wandelend gezin weleens | | | | | populaties edelherten vervolgens |
| | | een koe of een paard tegen in de | | | | | ‘beheerd’ moeten worden is duidelijk, |
| | | natuur.” | | | | | volgens Worm, wiens vereniging ook |
4 | | | Het is geen toeval dat de omslag | | | 145 | | jagers in haar ledenbestand heeft. |
| 60 | | begin jaren negentig kwam. Het | | 8 | | | Maar, wat is er over van de |
| | | veelbesproken Natuurbeleidsplan, | | | | | gedachte dat de natuur het zelf kan |
| | | dat in ieder geval tot voor kort | | | | | regelen? Berend Voslamber, ganzen- |
| | | bepalend was voor het Nederlandse | | | | | onderzoeker in de Ooijpolder, houdt |
| | | natuurbeleid, trad toen in werking. Dit | | | 150 | | nog strikt vast aan die gedachte. Hij |
| 65 | | plan betekende een radicale breuk | | | | | zegde zijn lidmaatschap van Vogel- |
| | | met het verleden. Niet langer was het | | | | | bescherming Nederland op na het |
| | | krampachtig behouden van de laatste | | | | | ganzenakkoord, waarin er sprake |
| | | restjes natuur het uitgangspunt, maar | | | | | was van afschot van ganzen. Zijn |
| | | het idee dat de natuur het ook zelf | | | 155 | | standpunt is mede ingegeven door |
| 70 | | zou kunnen doen. Als gebieden maar | | | | | zijn ervaringen in de Ooijpolder, waar |
| | | groot genoeg waren en met elkaar | | | | | de populaties ganzen wel stabiliseren |
| | | verbonden werden, zou de achter- | | | | | zonder jacht. “De natuur doet hier |
| | | uitgang van het aantal dier- en | | | | | haar werk”, zegt hij. Ook de ecologen |
| | | plantensoorten vanzelf stoppen. Niet | | | 160 | | wijzen erop dat er aan de groei van |
| 75 | | iedereen was ervan op de hoogte dat | | | | | iedere populatie een keer een eind |
| | | het al die tijd de bedoeling was, dat | | | | | komt. En door het verder gaan met |
| | | in het dichtbevolkte – en agrarische – | | | | | het verbinden van natuurgebieden |
| | | Nederland echte natuur zou terug- | | | | | zou de natuur wellicht in grote delen |
| | | keren. | | | 165 | | van het land min of meer haar gang |
5 | 80 | | Nu, ruim twintig jaar later, lijkt het | | | | | kunnen gaan, zoals dat in de Oostvaar- |
| | | project tegen zijn grenzen aan te | | | | | dersplassen nu gebeurt. |
| | | lopen. Docent Sip van Wieren, die | | 9 | | | De uitersten in het debat houden |
| | | aan de Universiteit van Wageningen | | | | | elkaar in een houdgreep. Veel wijst |
| | | lesgeeft, zegt: “Het draait vooral om | | | 170 | | er echter op dat de koers gaat |
| 85 | | de vraag of je vindt dat beesten de | | | | | richting meer hoefdieren die ook |
| | | ruimte moeten krijgen, ook in je eigen | | | | | buiten natuurgebieden kunnen leven, |
| | | domein, in je tuin of je akker, of dat je | | | | | in combinatie met meer afschot. |
| | | | | | | | Daarbij treedt de jager op als vervanger |
| | | | | | 175 | | van de ontbrekende roof- |
| | | | | | | | dieren. |
noot 1 ecoloog: wetenschapper die zich gespecialiseerd heeft in de bescherming van natuur
en milieu
noot 2 ecosysteem: het geheel van planten en dieren in een gebied en de manier waarop
deze zich tot elkaar en de omgeving verhouden