Examentrainers

			Hoeveel natuur kan een mens aan?
1			Er is een probleem met grote					van mening bent dat de twee
			dieren. In Epe en andere dorpen op					werelden van mens en wild dier vol-
			de Veluwe wroeten wilde zwijnen			90		ledig gescheiden moeten worden.
	5		tuinen om en in Zandvoort zijn het					Vanuit dat laatste perspectief is de
			damherten uit de Amsterdamse					Veluwe zo lek als een mandje.”
			Waterleidingduinen die de rozen-		6			Maar hoe nu verder? Hoeveel in
			struiken van de omwonenden opeten					het wild levende dieren kan onze
			en ongelukken veroorzaken. En dat			95		maatschappij verdragen? Hoe
	10		alles, doordat het goed gaat met					bestrijd je de overlast? Sip van
			grote dieren in Nederland. “We heb-					Wieren: “Het wordt tijd dat er eens
			ben hun bedje gespreid”, zegt David					een paar scenario’s worden
			Kleijn, ecoloog¹ in Wageningen.					besproken met alle relevante maat-
			“Herten, reeën, zwijnen, ganzen,			100		schappelijke organisaties.” Uitgangs-
	15		kraanvogels, ze profiteren van de					punt is daarbij dat we wel iets
			door de landbouw toegenomen					toleranter mogen zijn. Han Olff: “Het
			voedselrijkdom. En natuurgebieden					is bijvoorbeeld fout om wilde zwijnen
			zijn groot genoeg geworden voor					te blijven opsluiten op de Veluwe. Zij
			soorten die veel ruimte nodig			105		passen in veel meer delen van het
	20		hebben.”					land. Bovendien horen zij tot een
2			Han Olff, hoogleraar aan de Uni-					fantastische diersoort die belangrijke
			versiteit van Groningen, zegt: “Het					effecten heeft op het ecosysteem².”
			valt me op, dat we ons drukker					Johan Thissen van de Zoogdier-
			maken om soorten die toenemen dan			110		vereniging pleit al jaren voor een
	25		om soorten die afnemen. Met de					ruimer woongebied voor wilde
			vlinder en vele andere soorten gaat					zwijnen. “Maar je moet wel realistisch
			het steeds slechter, maar dat lijkt ons					zijn: je moet de aantallen laag
			niet zo bezig te houden.” Volgens					houden. Dat betekent dus dat er een
			hem heeft dat te maken met de			115		rol is weggelegd voor jagers.”
	30		omvang van de dieren. “Hoe groter		7			In de nieuwe Natuurwet die er
			de soort, hoe groter het probleem.					aankomt, is het wilde zwijn voor het
			Hoe groter de beesten, hoe meer we					eerst aangemerkt als jachtwild. Dit
			vinden dat we moeten ingrijpen.”					lijkt tegenstrijdig met de plannen voor
			Volgens Olff kun je de grens trekken			120		natuurbehoud, en de anti-jacht120
	35		bij de das en de vos. “Dat het goed					organisaties zullen dit als slecht
			gaat met de bosmuis en de veldmuis,					nieuws beschouwen. Volgens Johan
			vinden we geen enkel probleem.					Thissen kan het echter juist de doorbraak
			Zelfs met de boommarter en de					betekenen naar een bredere
			steenmarter, waar het ook beter mee			125		verspreiding van het zwijn door
	40		gaat, kunnen we goed leven, zolang					Nederland: eindelijk verlost van de
			ze niet bij ons op zolder gaan zitten.					opsluiting op de Veluwe. De vereniging
			De das en de vos, dat gaat nog net,					Het Edelhert bepleitte onlangs
			al begint hier de problematische					iets dergelijks voor het edelhert. “De
			relatie al. Maar bij herten en wilde			130		Veluwe is niet de ideale biotoop voor
	45		zwijnen gaan we echt problemen					dat dier”, zegt Bas Worm, vicevoor-
			zien.”					zitter van de vereniging. “Van nature
3			Aan het einde van de vorige eeuw					komt het dier voor in onder meer
			was de situatie nog overzichtelijk. De					beek- en rivierdalen.” De vereniging
			paar edelherten en wilde zwijnen in			135		zou willen dat ons grootste inheemse
	50		Nederland zaten veilig opgesloten op					hoefdier weer zou kunnen leven in
			de Veluwe. Het waren ook de jaren					delen van Oost- en Zuid-Nederland.
			dat de eerste grote grazers in natuur-					Worm wijst erop dat er in Nederland
			gebieden werden geïntroduceerd.					inmiddels tegen de honderdduizend
			“Dat was toen spannend en eng,”			140		reeën rondlopen, zonder dat mensen
	55		zegt Han Olff, “maar tegenwoordig					daar problemen mee hebben. Dat de
			komt elk wandelend gezin weleens					populaties edelherten vervolgens
			een koe of een paard tegen in de					‘beheerd’ moeten worden is duidelijk,
			natuur.”					volgens Worm, wiens vereniging ook
4			Het is geen toeval dat de omslag			145		jagers in haar ledenbestand heeft.
	60		begin jaren negentig kwam. Het		8			Maar, wat is er over van de
			veelbesproken Natuurbeleidsplan,					gedachte dat de natuur het zelf kan
			dat in ieder geval tot voor kort					regelen? Berend Voslamber, ganzen-
			bepalend was voor het Nederlandse					onderzoeker in de Ooijpolder, houdt
			natuurbeleid, trad toen in werking. Dit			150		nog strikt vast aan die gedachte. Hij
	65		plan betekende een radicale breuk					zegde zijn lidmaatschap van Vogel-
			met het verleden. Niet langer was het					bescherming Nederland op na het
			krampachtig behouden van de laatste					ganzenakkoord, waarin er sprake
			restjes natuur het uitgangspunt, maar					was van afschot van ganzen. Zijn
			het idee dat de natuur het ook zelf			155		standpunt is mede ingegeven door
	70		zou kunnen doen. Als gebieden maar					zijn ervaringen in de Ooijpolder, waar
			groot genoeg waren en met elkaar					de populaties ganzen wel stabiliseren
			verbonden werden, zou de achter-					zonder jacht. “De natuur doet hier
			uitgang van het aantal dier- en					haar werk”, zegt hij. Ook de ecologen
			plantensoorten vanzelf stoppen. Niet			160		wijzen erop dat er aan de groei van
	75		iedereen was ervan op de hoogte dat					iedere populatie een keer een eind
			het al die tijd de bedoeling was, dat					komt. En door het verder gaan met
			in het dichtbevolkte – en agrarische –					het verbinden van natuurgebieden
			Nederland echte natuur zou terug-					zou de natuur wellicht in grote delen
			keren.			165		van het land min of meer haar gang
5	80		Nu, ruim twintig jaar later, lijkt het					kunnen gaan, zoals dat in de Oostvaar-
			project tegen zijn grenzen aan te					dersplassen nu gebeurt.
			lopen. Docent Sip van Wieren, die		9			De uitersten in het debat houden
			aan de Universiteit van Wageningen					elkaar in een houdgreep. Veel wijst
			lesgeeft, zegt: “Het draait vooral om			170		er echter op dat de koers gaat
	85		de vraag of je vindt dat beesten de					richting meer hoefdieren die ook
			ruimte moeten krijgen, ook in je eigen					buiten natuurgebieden kunnen leven,
			domein, in je tuin of je akker, of dat je					in combinatie met meer afschot.
								Daarbij treedt de jager op als vervanger
						175		van de ontbrekende roof-
								dieren.

Naar: een artikel van Caspar Janssen, de Volkskrant, 2 juli 2011

noot 1 ecoloog: wetenschapper die zich gespecialiseerd heeft in de bescherming van natuur en milieu
noot 2 ecosysteem: het geheel van planten en dieren in een gebied en de manier waarop deze zich tot elkaar en de omgeving verhouden