| (1) In zogeheten stiltegebieden kun | | | tuur2) in ons land. Geluidshinder |
| je in tien minuten tijd vier auto’s, | | | veroorzaakt onrust en stress en dat |
| negen vogels, één vliegtuig en één | | | is niet goed voor de gezondheid. |
| tractor voorbij horen komen, terwijl | | | Daarom heeft de overheid in 2008 |
5 | het in die bijna honderd aangewezen | | 75 | stiltegebieden aangewezen. Het is de |
| gebieden in ons land toch echt | | | bedoeling dat het daar zo stil is, dat |
| redelijk stil zou moeten zijn. Maar | | | de mensen er intens kunnen |
| loop zelf eens door zo’n streek; je | | | genieten van stilte en rust. |
| hoort er altijd wel verkeer of iemand | | | (5) Wie echter op zoek is naar echte |
10 | die bijvoorbeeld met een kettingzaag | | 80 | stilte kan het beste afdalen in de |
| in de weer is. “Tenminste 25 procent | | | krater van een uitgedoofde vulkaan. |
| van de tijd is ook in de stiltegebieden | | | Daar zit je binnen een gigantische |
| menselijk geluid te horen”, zegt Frits | | | geluidswal die geluiden van buiten |
| van den Berg, adviseur stilte en | | | weert en op de kraterbodem gebeurt |
15 | geluid van de GGD1) in Amsterdam. | | 85 | praktisch niets wat luchttrillingen |
| “De stiltegebieden in de Waddenzee | | | opwekt die voor ons hoorbaar geluid |
| vormen daarop een uitzondering, | | | veroorzaken. Daar kun je dus even |
| want daar is het echt stil.” Hoe stil is | | | lekker bijkomen in de ultieme stilte. |
| stil daar? “Je hoort op de Wadden | | | Maar zo prettig blijkt dat ook weer |
20 | altijd wel zo’n 35 decibel geluid | | 90 | niet te zijn! |
| dankzij de wind.” Stilte maakt dus | | | (6) “Zodra het voor ons gehoor dood- |
| geluid, maar we ervaren het geluid | | | stil is, gaan we toch geluid horen”, |
| van de natuur als stilte. | | | zegt Frits van den Berg. “Dat klinkt |
| (2) Frits van den Berg vertelt dat de | | | vaak als laag gebrom. We horen een |
25 | betekenis van geluid bijna belang- | | 95 | brom die alleen in ons hoofd bestaat, |
| rijker is dan het niveau van een | | | een fantoomgeluid. Het bestaat niet |
| geluidsbron. “Ik hoorde een verhaal | | | echt, het is zelfs niet het geruis van |
| van vakantiegangers in Portugal die | | | ons bloed of oorsuis. Als mensen dat |
| in het donker op de camping | | | fantoomgeluid waarnemen, ervaren |
30 | arriveerden. Ze baalden van het | | 100 | ze dat meestal als zeer onprettig. Dat |
| geraas van de snelweg pal naast hun | | | komt doordat het nergens mee te |
| tent, maar ze waren blij dat ze | | | vergelijken is en onbekend is. |
| eindelijk konden slapen. ’s Ochtends | | | Actieve zenuwcellen vangen nor- |
| bleek het geraas afkomstig te zijn | | | malerwijze geluid op en duiden de |
35 | van de branding. Ze stonden vlakbij | | 105 | afkomst. Als er sprake is van |
| zee! Toen die kampeerders eenmaal | | | patroonherkenning, dat wil zeggen |
| wisten dat ze de zee hoorden, was | | | dat de bron van het geluid herkend |
| de hinder van het geluid op slag | | | wordt en geen gevaar oplevert, |
| voorbij. Terwijl het geluid hetzelfde | | | krijgen we het sein ‘veilig’ door in |
40 | was.” | | 110 | onze hersenen.” |
| (3) GGD-onderzoek uit 2008 wijst uit | | | (7) Dat is natuurlijk ook de reden dat |
| dat mensen die geluid als prettig en | | | de mens kan horen: zo weten we of |
| levendig ervaren niet op zoek gaan | | | we veilig zijn. Dat gebeurt onbewust. |
| naar stilte. Maar wie het geklets of | | | Sommige mensen kunnen bijvoor- |
45 | geschuif met stoelen bij het café om | | 115 | beeld prima met een muziekje op de |
| de hoek of de buurman hinderlijk | | | achtergrond werken. Er is dan welis- |
| vindt, heeft wel behoefte aan stilte. | | | waar geluid, maar dat is niet |
| De stedeling die voor zijn rust naar | | | gevaarlijk. En zelfs bij heftige |
| het platteland verhuist, komt | | | geluiden kunnen we soms gerust zijn. |
50 | bedrogen uit. Hij klaagt over trac- | | 120 | De geluiden van het schudden en |
| toren die langskomen en dat lawaai | | | knarsen van een trein ervaren we |
| past niet in het beeld dat hij heeft van | | | niet als bedreigend. Daarom |
| het rustige platteland. In een dorp is | | | beoordelen we het niet als lawaai en |
| het dus niet per definitie stiller dan in | | | kunnen veel mensen prima slapen in |
55 | de stad. Vreemd genoeg kan het op | | 125 | een rijdende intercity. Als geluid |
| sommige plekken in de stad zelfs | | | dreigend is, kunnen we maatregelen |
| stiller aanvoelen. Dat komt niet door- | | | treffen. Je steekt de straat bijvoor- |
| dat het in een binnentuin achter een | | | beeldniet over omdat je, ook zonder |
| drukke winkelstraat zo muisstil is. | | | om je heen te kijken, al hoort dat er |
60 | Maar het contrast tussen beide plekken | | 130 | een auto aankomt. |
| is zo groot dat we de binnentuin | | | (8) De stilte die we vooral als prettig |
| als stil ervaren, zelfs als op de | | | ervaren, is te vinden in de natuur. De |
| achtergrond het geluid van scooters, | | | aanwezigheid van water, gras en |
| voetstappen en een tram nog hoor- | | | ander groen roept een stilte op die |
65 | baar is. | | 135 | niet zozeer van buitenaf, maar van |
| (4) De hoeveelheid geluid neemt | | | binnenuit komt. Zelfs als het strikt |
| alleen maar toe, constateert het | | | genomen niet echt helemaal stil is. |
| Rijksinstituut voor Volksgezondheid | | | Omdat je in een rustige omgeving |
| en Milieu (RIVM). Dat komt door de | | | bent, met weinig prikkels, ervaar je |
70 | toegenomen mobiliteit en infrastruc- | | 140 | stilte en kom je toch tot rust. |
noot 2 infrastructuur: het totaal van voorzieningen zoals (spoor)wegen, vliegvelden en
havens