Examentrainers

Planten met pit

1			De kranten staan er bol van: brand-					Grootschalige teelt van energie-
			stoffen zoals steenkool, aardgas en			75		gewassen kan nadelige sociale en
			aardolie raken op! Teveel CO2-uitstoot					maatschappelijke gevolgen hebben
			veroorzaakt klimaatverandering!					voor de lokale bevolking. Hoe is het
	5		Bedrijven en landen moeten energie					bijvoorbeeld gesteld met de arbeids-
			besparen en naar andere mogelijk-					omstandigheden en met kinderarbeid?
			heden zoeken. Maar eigenlijk is er
			helemaal geen tekort aan energie op
			aarde. De zon straalt driehonderd maal
	10		zo veel energie op de aarde als de
			mens nodig heeft. Een groot deel daar-
			van gebruikt de plantenwereld om te
			groeien. De energie die planten op die
			manier opslaan, kunnen wij weer
	15		benutten.
					6	80		Het telen van algen als materiaal
								voor biobrandstof is veel ingewikkelder
								dan het verbouwen van maïs of soja.
								Daardoor was het lange tijd veel te
								duur en werd er vroeger geen onder-
						85		zoek naar gedaan. De stijgende olie-
								prijs heeft daar verandering in
								gebracht, want kleine bedrijven die
2			Ook een land als Nederland draait					onderzoek doen naar de ontwikkeling
			mondjesmaat mee in de bio-energie.					van biobrandstof, schieten als padden-
			Zo produceerde Lelystad Airport in			90		stoelen uit de grond. Eén daarvan is
			2007 zo’n 15.000 liter koolzaadolie van					HR BioPetroleum, een partner van
	20		planten die op 10 hectare van het					Shell, die eind 2008 een demonstratie-
			eigen terrein waren gezaaid. Men had					fabriek in Hawaï opende. In Nederland
			berekend dat hiermee alle voertuigen					experimenteert Ingrepro met een
			van de luchthaven een jaar lang			95		proeffabriek in het Friese Hallum. Zelfs
			konden rondrijden. In 2005 werd ruim					de KLM heeft aangekondigd dat het
	25		4 procent van het Nederlands elektri-					bedrijf met algenproducent AlgaeLink
			citeitsverbruik opgewekt uit plantaardig					gaat samenwerken voor de ontwikke-
			materiaal dat gekweekt is voor de					ling van kerosine uit algen. Rond 2010
			energieproductie.			100		moeten er vliegtuigen op biokerosine
3			In een land als Saudi-Arabië wordt					vliegen.
	30		zo’n 90 procent van alle gewassen		7			Voorstanders van algenolie
			gebruikt voor de productie van brand-					bejubelen de voordelen van het
			stoffen als bio-ethanol¹ en biodiesel².					kweken van algen. Daarbij wordt
			Verder werken de afvalverbrandings-			105		immers geen beslag gelegd op land-
			installaties van verschillende landen					bouwgrond. Verder verdubbelen de
	35		op gft- en papierafval en zijn er enkele					algen zich onder gunstige omstandig-
			kleine centrales die groene stroom					heden elke dag. Sommige algen-
			opwekken door houtsnippers te					soorten bestaan van nature al voor
			verbranden. Veel kolencentrales			110		bijna de helft uit olie. De olieopbrengst
			voegen dierlijk en plantaardig afval toe					van een vijvertje algen kan dus enorm
	40		en mogen hun product eveneens					zijn. De opbrengst hangt in de praktijk
			duurzaam noemen. En dan is er nog					sterk af van de omstandigheden waar-
			Synthetic Natural Gas, ‘groen aardgas’					onder het kweken plaatsvindt en de
			dat via vergisting³ of een ander			115		gekozen algen. Er is dus nog veel
			vergassingsproces wordt gemaakt uit					onderzoek nodig. HR BioPetroleum
	45		plantaardig materiaal.					ontwikkelde een eigen algensoort en
4			Onlangs hebben Wageningse					claimt daarmee op Hawaï tussen de
			onderzoekers onderzocht welke					60.000 en 140.000 liter olie per hec-
			gewassen de meeste energie			120		tare per jaar te kunnen produceren.
			opleveren. Voor de winning van		8			Doordat de proeffabrieken nog niet
	50		brandstoffen kwamen tropische					lang genoeg hebben gedraaid, blijven
			gewassen zoals oliepalm en suikerriet					de precieze kosten voor het produ-
			als beste uit de bus. Dat komt vooral					ceren van een vat algenolie tot nu toe
			doordat die het hele jaar door groeien,			125		onduidelijk. Sommige producenten
			waardoor de productie per hectare					claimen dat 80 of zelfs 50 dollar per
	55		hoog is. Gras kwam eveneens naar					vat haalbaar zou zijn. De kosten
			voren als een goede kandidaat voor					worden voor een belangrijk deel
			groene grondstof. Een minpuntje van					bepaald door kweekmethoden en het
			gras is, dat de opbrengst per hectare			130		oliegehalte van de gebruikte algen-
			vrij laag is.					soort. Er is in elk geval nog veel
5	60		Maar het produceren van biobrand-					onderzoek nodig naar het verbeteren
			stoffen kent ook een keerzijde. Kool-					van de efficiëntie van het proces.
			zaad, maïs, suikerriet en soja worden					Daarbij ligt de nadruk op vermindering
			veel gebruikt voor de productie van			135		van het energieverbruik bij het oogsten
			biobrandstoffen. Deze gewassen					en mengen van de algenbrij. Ten slotte
	65		nemen vruchtbare landbouwgrond in					moet niet alleen het oliebestanddeel,
			beslag. Het verbouwen van voedsel-					maar 100 procent van de algenbio-
			gewassen voor energiewinning kan					massa nuttig worden gebruikt. Pas dan
			leiden tot voedseltekorten. Moet een			140		zou het proces economisch rendabel
			Afrikaan verhongeren zodat een					kunnen worden, zeggen onderzoekers.
	70		Amerikaan in zijn grote auto kan rond-
			rijden? Daar komt bij dat veel olie-					Naar een artikel van Bastienne Wentzel,
			houdende gewassen worden gekweekt					Life Sciences, 7 april 2009
			in tropische, meestal arme landen.

noot 1 bio-ethanol: brandstof gemaakt uit planten
noot 2 biodiesel: brandstof die wordt gewonnen uit plantaardige oliën
noot 3 vergisting: reactie waarbij suikers met behulp van bacteriën worden omgezet in alcohol en koolstofdioxide