Examentrainers - Gebruik een examentrainer als examentraining en slaag voor vrijwel elk vak op VMBO KB, VMBO GT, VMBO BB, HAVO, en VWO.

terug

Wie zijn vinger geeft...

	(1) Binnenkort moeten Nederlandse		het is bedoeld, ligt bij ICT-syste-
	kinderen vanaf 12 jaar en volwassenen		men op de loer, zegt Jacobs. En een
	die een paspoort aanvragen, hun vin-		database met allerlei persoonsgege-
	gerafdrukken laten nemen. De greep	80	vens is zo’n systeem. Het gevaar van
5	van de overheid op haar burgers wordt		misbruik en schending van privacy
	zo weer een beetje groter. Tot nu wa-		doet zich bijvoorbeeld ook voor bij het
	ren in Nederland alleen vingerafdruk-		toekomstige rekeningrijden, waarmee
	ken geregistreerd van criminelen, of in		in theorie ieders dagelijkse doen en
	ieder geval van diegenen die ooit met	85	laten bijna volledig is na te gaan. “Je
10	justitie in aanraking zijn gekomen.		kunt je ICT-architectuur wel zo ontwer-
	Vanaf juni 2009 echter moet iedereen,		pen dat verkeerd gebruik niet mogelijk
	om een paspoort te kunnen krijgen,		is, maar dat is wel ingewikkelder en
	zijn vingerafdrukken laten nemen. Dat		duurder. Bovendien is het de vraag of
	is het gevolg van een wijziging in de	90	de opdrachtgever dat ook echt wil.”
15	Europese Paspoortwet. Die vingeraf-		(6) Corien Prins, hoogleraar recht en
	drukken worden niet alleen digitaal		informatisering aan de Universiteit van
	opgeslagen in de chip in het paspoort,		Tilburg en lid van de Wetenschappelij-
	maar ook in een database van het		ke Raad voor het Regeringsbeleid,
	Ministerie van Binnenlandse Zaken.	95	maakt zich zorgen over het gemak
20	(2) Die database, de zogenoemde reis-		waarmee Nederlanders zich al deze
	documentenadministratie, herbergt na-		aantastingen van hun privacy laten
	melijk alle gegevens die paspoorten en		aanleunen. Dat was dertig jaar gele-
	identiteitsbewijzen bevatten, vertelt		den wel anders. “De wereld is sinds-
	woordvoerster Mireille Beentjes van	100	dien bedreigender geworden. De over-
25	het ministerie. Zo bevinden zich daar		heid helpt eerst een handje mee met
	ook pasfoto’s, gelaatsscans en be-		een gevoel van bedreiging te creëren.
	schreven kenmerken van de paspoort-		Vervolgens biedt de technologie hoop;
	houders. “Sommige mensen vinden dat		hoop op een oplossing voor die onvei-
	eng, met een beeld erbij dat justitie er	105	ligheid. Wie zou dan nog tegen kunnen
30	uitgebreid in rondsnuffelt. Maar tal van		zijn?”
	regels en bepalingen verbieden dat.		(7) Prins is ook niet tegen technologi-
	De administratie dient alleen de identi-		sche veiligheidsmaatregelen, maar dan
	ficatie van personen. Zo mag justitie er		moeten die wel het gevolg zijn van een
	niet zelf in zoeken. Dus als de politie	110	goede afweging tussen veiligheid en
35	vingerafdrukken heeft aangetroffen op		privacy. “Die is er nu niet en is niet
	de plaats van een misdrijf, kan ze		mogelijk, doordat de burgers slecht
	straks niet laten opzoeken welke		zijn geïnformeerd over wat er allemaal
	persoon daarbij hoort.”		speelt op dit terrein. Er wordt nu te
	(3) Wel kan opgezocht worden of een	115	gemakkelijk voor de veiligheid gekozen
40	opgepakt persoon degene is die hij be-		en niet voldoende gekeken naar de
	weert te zijn, door zijn vingerafdrukken		privacyaspecten.” Prins vindt het ook
	te vergelijken met de voor die identiteit		belangrijk dat er wordt nagegaan of
	opgeslagen afdrukken in de admini-		genomen maatregelen hun doel
	stratie. Vrees dat deze regels worden	120	bereiken. Bijvoorbeeld van de in 2004
45	verruimd, hoeft er niet te zijn, verze-		ingevoerde identificatieplicht is nooit
	kert Beentjes. De Wet Bescherming		nagegaan of die ook effect heeft.
	Persoonsgegevens beschermt ons		“Hoeveel extra verdachten zijn er
	tegen het verkeerd gebruik van per-		daardoor opgespoord en veroordeeld?
	soonsgegevens. Zolang we in een	125	We weten het niet.”
50	democratie leven, zal deze wet die de		(8) Zowel Prins als Jacobs meent dat
	burgers beschermt, niet zomaar ver-		de overheid voor de vingerafdrukken
	anderd kunnen worden.		nodeloos heeft gekozen voor een wel
	(4) Dat is precies de reden dat Bart Ja-		erg uitvoerige registratie. “Met de ove-
	cobs, hoogleraar computer- en veilig-	130	rige biometrische¹⁾ gegevens kun je,
55	heidssystemen aan de Radboud Uni-		door alle gegevens aan elkaar te kop-
	versiteit in Nijmegen, kritisch is over		pelen, ook al controleren of iemand
	een centrale database met vingeraf-		degene is voor wie hij zich uitgeeft.
	drukken. “Die kan voor heel andere		Daarbij wordt ter plekke gecheckt of de
	doeleinden worden gebruikt. Kijk maar	135	gegevens in het paspoort kloppen bij
60	naar wat er in het verleden is gebeurd.		die van de houder. Daarvoor zijn geen
	Vóór de Tweede Wereldoorlog had Ne-		vingerafdrukken nodig en dat is in dit
	derland een waterdicht registratiesys-		geval voldoende”, zegt Jacobs.
	teem. Allerlei gegevens over de bur-		(9) Belangrijkste reden voor de vinger-
	gers waren daarin opgeslagen. Dankzij	140	afdrukkenchip is volgens hen namelijk
65	dat systeem ging de Jodenvervolging		het tegengaan van misbruik van gesto-
	door de nazi’s nergens zo effectief als		len of ‘geleende’ paspoorten. Het ge-
	hier. Nu is de overheid opnieuw bezig		bruik van een ander systeem dan waar
	een waterdicht systeem te maken. De		de overheid nu voor kiest, geeft bij
	machtsverhouding tussen overheid en	145	opsporing van misdrijven de politie
70	burger verschuift daardoor. Maar je		meer werk, geeft Prins toe. “Maar een
	weet nooit wie het op een gegeven		ander systeem zonder vingerafdrukken
	moment in Nederland voor het zeggen		is goed mogelijk en het veiligstellen
	krijgt. De politieke wind kan heel wis-		van de privacy van de burger mag de
	selvallig zijn.”	150	overheid best wat extra moeite
75	(5) Het voor andere doeleinden gebrui-		kosten.”
	ken van een systeem dan dat waarvoor

Naar een artikel van Chris Halkes,
BN/De Stem, 16 januari 2009

noot 1 Biometrie is een verzameling van technieken om iemands identiteit vast te stellen, zoals het nemen van vingerafdrukken, het maken van een irisscan van het oog en het vastleggen van stemkenmerken.