| | (1) Kortgeleden beleefde de ruimte zijn | | | | lieten gevolgd. De helft ervan doet vol- |
| | eerste serieuze verkeersongeluk. Op | | | | gens de NASA nog dienst. De andere |
| | ongeveer 800 kilometer boven Siberië | | | | helft zakt, al of niet intact, in zeer lang- |
| | kwamen een Amerikaanse en een | | 75 | | zaam tempo richting de dampkring. |
| 5 | | Russische communicatiesatelliet met | | | | Daar zullen de resten pas verbranden. |
| | elkaar in botsing. Volgens de ruimte- | | | | (6) Satellieten kunnen worden opge- |
| | vaartorganisatie NASA hebben niet | | | | ruimd, maar ruimtevaartorganisaties |
| | eerder twee satellieten elkaar vol ge- | | | | hebben volgens zowel Noomen als |
| | raakt. De Amerikaanse Iridium 33 was | | 80 | | Drolshagen tot dusverre nooit de moei- |
| 10 | | bij het leger in gebruik om verbindin- | | | | te genomen dat te doen. De volgende |
| | gen via satelliettelefoons tot stand te | | | | aanpak van het afvalprobleem is denk- |
| | brengen. De Russische Kosmos 2251 | | | | baar. “Een groot deel van de satellie- |
| | satelliet, die in 1993 is gelanceerd, | | | | ten zweeft op een afstand tot 2000 |
| | functioneerde al een tijdje niet meer en | | 85 | | kilometer boven de aarde”, zegt Noo- |
| 15 | | zweefde rond als ruimteafval. Door de | | | | men. “Ze worden gebruikt voor com- |
| | botsing zijn twee grote wolken van | | | | municatie of voor het observeren van |
| | puin ontstaan. De brokstukken van de- | | | | bijvoorbeeld de oceanen of de bossen |
| | ze satellieten kunnen weer tegen | | | | op de aarde. Op deze manier probeert |
| | andere satellieten, raketten en | | 90 | | men te achterhalen welke veranderin- |
| 20 | | ruimtestations botsen, met alle | | | | gen -er optreden. Als de levensduur |
| | gevolgen van dien. | | | | van de satelliet is verlopen, kan hij |
| | (2) Het is duidelijk dat de ruimte drin- | | | | richting de dampkring worden gestuurd |
| | gend toe is aan een grote schoon- | | | | en daarin verbranden. Dat kost meer |
| | maakbeurt. Er zweeft zo ontoelaatbaar | | 95 | | brandstof, iets wat de satelliet bij zijn |
| 25 | | veel troep rond in allerlei banen om de | | | | lancering zwaarder en dus inefficiënter |
| | aarde, dat raketten, satellieten en | | | | maakt. Het voorkomt echter wel, dat in |
| | ruimteschepen zich tegen het ruimte- | | | | onbruik geraakte objecten decennia- |
| | afval te pletter kunnen vliegen. “De | | | | lang door de ruimte zweven.” Een an- |
| | kans op botsingen wordt groter en gro- | | 100 | | dere mogelijkheid zou volgens Noo- |
| 30 | | ter”, zegt Ron Noomen, universitair do- | | | | men kunnen zijn dat onbruikbare satel- |
| | cent satellietsystemen aan de Techni- | | | | lieten die op grotere afstand van de |
| | sche Universiteit Delft. “Satellieten die | | | | aarde zweven, naar een speciale |
| | niet meer werken, blijven nu tientallen | | | | ‘kerkhofbaan’ op zo’n 36.000 kilometer |
| | jaren rondzweven, exploderen of val- | | 105 | | van onze planeet worden gestuurd. |
| 35 | | len van ouderdom uit elkaar. Met | | | | (7) Er zal echter wel altijd afval in de |
| | steeds meer objecten als raketten, sa- | | | | ruimte blijven zweven, omdat dit te |
| | tellieten en ruimteafval is het begrijpe- | | | | klein is om te worden waargenomen. |
| | lijk dat deze in de ruimte tegen elkaar | | | | Het duurt soms honderden jaren, voor- |
| | knallen.” En dan praten we hier nog | | 110 | | dat brokstukken verbrand zijn. “Daar- |
| 40 | | niet over het natuurlijke ruimtepuin, | | | | om zijn bij bemande ruimtevluchten |
| | zoals meteorieten en kometen. | | | | capsules voorzien van een schild, dat |
| | (3) Ruimteafval ontstaat niet alleen | | | | als het ware een dikke, extra huid |
| | door botsingen. Noomen: “Soms explo- | | | | vormt om het ruimteschip”, zegt |
| | deren restjes brandstof of batterijen in | | 115 | | Noomen. “Dit schild is niet bestand |
| 45 | | afgedankte satellieten. Ook zweven | | | | tegen botsingen met grote brokstuk- |
| | bijvoorbeeld afgestoten raketdelen | | | | ken, maar houdt klein afval redelijk |
| | door de ruimte. Dat nu twee satellieten | | | | goed tegen.” |
| | tegen elkaar zijn gebotst, is niettemin | | | | (8) Gerhard Drolshagen zegt dat de |
| | vrij uitzonderlijk. Maar er zijn bereke- | | 120 | | Verenigde Staten en Rusland inmid- |
| 50 | | ningen die aantonen dat tegen het | | | | dels precies bijhouden waar zich in de |
| | einde van deze eeuw veertig procent | | | | ruimte rommel bevindt. “Nu maakt Eu- |
| | van de satellieten en raketten met | | | | ropa nog gebruik van die informatie, |
| | elkaar of met ruimteafval in botsing | | | | maar er wordt gewerkt aan een eigen |
| | zullen komen.” | | 125 | | systeem. Met radars en optische tele- |
| 55 | | (4) “Een deeltje van twee millimeter | | | | scopen kunnen brokstukken groter dan |
| | groot kan bij een botsing met een ruim- | | | | tien centimeter worden waargenomen.” |
| | tevaartuig enorme schade toebren- | | | | Rond 17.000 brokstukken van tien cen- |
| | gen”, zegt Gerhard Drolshagen, werk- | | | | timeter of groter zijn inmiddels geloka- |
| | zaam bij de Europese ruimtevaartorga- | | 130 | | liseerd. Ruimtevaartorganisaties ge- |
| 60 | | nisatie ESA en expert op het gebied | | | | bruiken de gegevens over het afval bij |
| | van ruimteafval. “Gemiddeld vliegt af- | | | | lanceringen, om te voorkomen dat bij- |
| | val met een snelheid van tien kilometer | | | | voorbeeld een raket regelrecht een |
| | per seconde door de ruimte. Dat is tien | | | | puinwolk wordt ingeschoten. |
| | keer sneller dan een kogel.” | | 135 | | (9) Maar voorkomen is altijd beter dan |
| 65 | | (5) Botsingen laten zich voor een be- | | | | genezen. Volgens Drolshagen hebben |
| | langrijk deel vermijden. Dan moet al- | | | | landen die actief zijn in de ruimtevaart |
| | leen wel de bezem een keer door het | | | | met elkaar afgesproken dat de hoe- |
| | heelal gaan. Sinds de toenmalige Sovjet- | | | | veelheid ruimteafval in de toekomst zo- |
| | Unie in oktober 1957 de Spoetnik | | 140 | | veel mogelijk wordt beperkt. “De regels |
| 70 | | als eerste satelliet de ruimte in schoot, | | | | zijn nog niet bindend, maar dat veran- |
| | zijn er naar schatting zesduizend satel- | | | | dert nog wel.” |
