| | (1) Bijna elke week komt er een | | | | (5) Lange tijd was in Nederland echte | |
| | verdieping bij. Nog even en de | | 75 | | hoogbouw voorbehouden aan de grote |
| | Boulevardtoren dichtbij het | | | | steden. Rotterdam staat nog steeds op |
| | Enschedese stadshart nadert zijn | | | | nummer één, maar de kleinere steden |
5 | | hoogste punt. Zijn negentig meter | | | | schuiven dus aan. “Er is een specifieke |
| | zal slechts een paar jaar de sky- | | | | markt gekomen voor wonen in een |
| | line van de voormalige textielstad | | 80 | | wolkenkrabber. Die is deels ontstaan, |
| | in zijn eentje domineren. Als alles | | | | doordat er nu dergelijke gebouwen zijn”, |
| | volgens plan verloopt, verrijst | | | | vertelt Klerks. “80 procent van de |
10 | | verderop een grotere broer van | | | | mensen wil een huis met een tuin. Een |
| | 120 meter. | | | | deel van de overige 20 procent wil graag |
| | (2) In wereldsteden als Hong Kong | | 85 | | een groots uitzicht. En dan niet aan de |
| | en New York heeft gebrek aan | | | | rand van de stad, maar bij het centrum. |
| | grond geleid tot waanzinnig hoge | | | | Twintig jaar geleden wilde niemand in de |
15 | | grondprijzen. De dure grond wilde | | | | stadskernen wonen; nu wordt dat weer |
| | men optimaal benutten en er | | | | populair. De stadscentra ontwikkelen |
| | kwamen wolkenkrabbers van hon- | | 90 | | zich tot gebieden waar veel gebeurt op |
| | derden meters hoog. Hoogbouw in | | | | allerlei terreinen: uitgaan, winkelen, ont- |
| | Nederland heeft met dergelijke | | | | spannen. Het past binnen de grootstede- |
20 | | schaarste heel weinig te maken. | | | | lijke ontwikkeling om verschillende func- |
| | Sterker, in veel steden geldt het | | | | ties van de stad niet uit elkaar te trekken, |
| | omgekeerde: hoe hoger het ge- | | 95 | | maar juist bij elkaar te brengen. In zo’n |
| | bouw, hoe duurder de grond. Het | | | | dynamisch centrum is het prettig wonen.” |
| | aantal vierkante meters kantoor- | | | | (6) Senioren willen graag onderin wonen, |
25 | | of woonruimte dat erop komt te | | | | zo leert de ervaring, om contact te hou- |
| | staan, is maatgevend voor de | | | | den met de omgeving. Veel dertigers en |
| | (pacht-)prijs van de grond. En toch | | 100 | | veertigers willen in hun hoogbouwwoning |
| | zijn er bedrijven die zich huisves- | | | | juist afstand tot het stedelijk gewoel en |
| | ten in kantoortorens en zijn men- | | | | kiezen voor de bovenste verdiepingen. |
30 | | sen bereid tonnen te betalen voor | | | | Als je daarvoor geld hebt tenminste. Een |
| | relatief weinig woonoppervlakte op | | | | beetje appartement op hoogte kost een |
| | grote hoogte. | | 105 | | paar ton. |
| | (3) “Hoogbouw in Nederland is | | | | (7) Op de kantorenmarkt is een andere |
| | puur prestige”, zegt Koos Vercou- | | | | ontwikkeling gaande. In het zuiden van |
35 | | teren van de Technische Universi- | | | | Amsterdam begint een zakencentrum te |
| | teit Delft. “Veel steden kampen | | | | ontstaan. Steeds meer bedrijven zien het |
| | met voortdurende leegstand op | | 110 | | als een ‘must’ om zich daar te vestigen, |
| | hun kantorenmarkt. En toch wor- | | | | met de top van Akzo Nobel als recent |
| | den er kantoortorens gebouwd.” | | | | voorbeeld. Wie daar gaat zitten, kiest al |
40 | | Wabe van Enk, directeur van een | | | | snel voor een opvallend, hoog gebouw. |
| | onderzoeksinstelling op het gebied | | | | “Omdat ze duidelijk willen laten zien dat |
| | van vastgoed, stelt: “Hoogbouw in | | 115 | | ze er zijn”, zegt vastgoeddeskundige Van |
| | Nederland is het resultaat van de | | | | Enk. Terwijl elders in Amsterdam |
| | manier waarop ons land wordt bes- | | | | kantoorgebouwen leeg staan. |
45 | | tuurd. Nederland kent veel rela- | | | | (8) Maar ook buiten Amsterdam gelden |
| | tief kleine gemeenten, die elkaar | | | | deze regels. Accountants- en advies- |
| | beconcurreren. Ze willen allemaal | | 120 | | concern Deloitte laat in Rotterdam de |
| | graag grond uitgeven om de gemeen- | | | | Maastoren bouwen, die met 165 meter |
| | tekas te spekken of om werk- | | | | het hoogste gebouw van Nederland |
50 | | gelegenheid aan te trekken. | | | | wordt. De eerste paal is inmiddels ge- |
| | Daardoor wordt er heel veel gebouwd. | | | | slagen. De Maasstad verliest de koppo- |
| | Men bouwt soms op een minder | | 125 | | sitie aan Utrecht als daar het plan voor |
| | gunstige locatie of men bouwt een | | | | de Belle van Zuylen doorgaat: een ge- |
| | complex dat niet zo doordacht is.” | | | | bouwencomplex met een hoogste punt |
55 | | (4) Hoogbouw, en dan met name voor | | | | van maar liefst 264 meter. |
| | huisvesting, stond jarenlang in | | | | (9) Wanneer de Nederlandse wolken- |
| | een slecht daglicht, omdat het | | 130 | | krabber zijn maximum bereikt? “Geen |
| | in verband 60 werd gebracht met | | | | idee”, zegt Vercouteren van de TU Delft. |
| | naoorlogse nieuwbouwwijken zoals de | | | | Binnenkort krijgt hij de architect van de |
60 | | Bijlmermeer in Amsterdam. “Grijze, | | | | Burj Dubai op bezoek. Als deze mega- |
| | eentonige gebieden aan de rand van | | | | wolkenkrabber in de staat Dubai in het |
| | de stad, waar weinig te beleven valt. | | 135 | | Midden-Oosten gereed is, telt hij ruim |
| | De hoogbouw waar wij het over hebben, | | | | 700 meter en is daarmee het hoogste |
| | noem ik daarom liever ter onderscheid- | | | | gebouw ter wereld. “Technisch is er van |
65 | | ing wolkenkrabbers”, zegt Jan | | | | alles mogelijk. In Moskou zijn zelfs plan- |
| | Klerks van de stichting ‘Hoogbouw’. | | | | nen voor een toren met de hoogte van |
| | Deze stichting van architecten en | | 140 | | zo’n 1,6 kilometer.” |
| | bestuurders zet zich al sinds 1982 | | | | (10) Nieuw is het allemaal niet. De |
| | in voor de promotie van hoge ge- | | | | bekende architect Frank Lloyd Wright |
70 | | bouwen in ons land. In hun visie | | | | ontwierp vijftig jaar geleden al een der- |
| | voegen ‘wolkenkrabbers’ een bel- | | | | gelijke kolos, weet de bouwkundige |
| | angrijk element toe aan het Ned- | | 145 | | Vercouteren. “De belangrijkste vraag is: |
| | erlandse stadslandschap. | | | | wie kan en wil deze kolossen bouwen?” |