1 | | | Hoe komt het toch dat veel mensen | | | 70 | | middelde van zes uur slaap per etmaal, |
| | | slecht of in ieder geval korter dan vroe- | | | | | de ander heeft minstens negen uur |
| | | ger slapen? Wij hebben toch het comfort | | | | | nodig. De een gaat graag vroeg naar |
| | | van ruime, verwarmde slaapkamers, goe- | | | | | bed, de ander kan niet voor middernacht |
| 5 | | de bedden, zacht en schoon beddengoed | | | | | in slaap komen. Sommige mensen sla- |
| | | en weinig lawaai in huis? Je zou ver- | | | 75 | | pen aan een stuk door, bij anderen is de |
| | | wachten dat mensen nu beter slapen dan | | | | | slaap verdeeld in porties van een paar |
| | | toen ze nog met velen in ijskoude slaap- | | | | | uur. |
| | | ruimten een ongemakkelijk bed en prik- | | 6 | | | Dit slapen in twee gedeelten blijkt in |
| 10 | | kende dekens moesten delen. Toch zijn | | | | | vroegere tijden eerder regel dan uitzon- |
| | | we de afgelopen eeuw naar schatting | | | 80 | | dering te zijn geweest, zo schrijft de |
| | | gemiddeld anderhalf uur minder gaan | | | | | Amerikaanse slaaponderzoeker Walter |
| | | slapen. De meest voor de hand liggende | | | | | Brown in een artikel van januari 2007. Hij |
| | | verklaring is dat het leven 's avonds en | | | | | haalt onder andere een onderzoek aan |
| 15 | | 's nachts steeds drukker of opwindender | | | | | van de historicus Roger Ekirch, die ont- |
| | | wordt. Door later naar bed te gaan en/of | | | 85 | | dekte dat vóór de uitvinding van gaslicht |
| | | steeds wakker te worden, leveren we | | | | | en elektriciteit de meeste mensen |
| | | kostbare uren nachtrust in, die we niet | | | | | 's avonds en 's nachts in twee episodes |
| | | kunnen inhalen. Dat heeft een constant | | | | | sliepen. Ze noemden die episodes 'de |
| 20 | | gevoel van moeheid en lichamelijke | | | | | eerste slaap' en 'de tweede slaap'. Het |
| | | uitputting tot gevolg. | | | 90 | | kwam erop neer dat de meeste mensen |
2 | | | Maar dat niet alleen. Voortdurend | | | | | kort na zonsondergang een uur of vier |
| | | slaaptekort kan op de lange termijn ook | | | | | gingen slapen en dan wakker werden. Ze |
| | | schadelijk zijn voor de geestelijke ge- | | | | | bleven dan enkele uren wakker en |
| 25 | | zondheid van een mens, zo ontdekten de | | | | | gingen vervolgens weer vier uur slapen |
| | | Groningse neurobiologen Peter Meerlo | | | 95 | | tot zonsopgang. |
| | | en Viktor Román. Vorige maand maakten | | 7 | | | Wat deden ze dan in die donkere |
| | | zij bekend dat een voortdurend gebrek | | | | | nachtelijke uren? Van alles en nog wat, |
| | | aan slaap dusdanige veranderingen in de | | | | | zo blijkt uit de literatuur. Huishoudelijke |
| 30 | | hersenen teweegbrengt, dat het kan lei- | | | | | taken die bij kaarslicht konden worden |
| | | den tot een depressie. Hoe kwamen ze | | | 100 | | gedaan. Praten met elkaar. Soms gingen |
| | | daarop? Meerlo en Román gunden hun | | | | | ze zelfs bij anderen op bezoek. De uren |
| | | laboratoriumratten normaal elf uur per | | | | | werden ook vaak gebruikt voor bidden en |
| | | etmaal slaap. Vervolgens kregen de | | | | | nadenken over de droom uit de eerste |
| 35 | | ratten gedurende een bepaalde periode | | | | | slaap. |
| | | slechts een nachtrust van vier uur. In de | | 8 | 105 | | De ontdekking van Ekirch sluit pre- |
| | | derde fase onderzochten Meerlo en | | | | | cies aan bij onderzoek waarin men ont- |
| | | Román welk effect dit gebrek aan slaap | | | | | dekte dat het opbreken van de slaap in |
| | | had op de rattenhersenen. | | | | | twee porties waarschijnlijk beter aansluit |
3 | 40 | | De resultaten waren volgens Meerlo | | | | | bij het natuurlijke slaapritme van de |
| | | verontrustend. “De hersenen van onze | | | 110 | | mens. Dat onderzoek vond plaats in het |
| | | ratten met slaaptekort bleken minder | | | | | begin van de jaren negentig onder ge- |
| | | gevoelig te worden voor de stof seroto- | | | | | zonde mannen. Onderzoek onder zoog- |
| | | nine1). Deze verminderde gevoeligheid is | | | | | dieren die bij daglicht wakker zijn, wijst |
| 45 | | ook aangetoond bij depressieve men- | | | | | uit dat de meeste zoogdieren 's nachts |
| | | sen.” Verder bleken er bij de ratten met | | | 115 | | twee afzonderlijke slaapperiodes kennen. |
| | | voortdurend slaaptekort ook verande- | | | | | Er bestaan ook nog steeds primitieve |
| | | ringen op te treden in het functioneren | | | | | stammen van mensen bij wie de onder- |
| | | van het hersengedeelte dat een belang- | | | | | broken slaap heel normaal is. |
| 50 | | rijke rol speelt bij stemmingen en emo- | | 9 | | | Als het waar is dat een mens beter |
| | | ties. De ontregelingen in de hersenen | | | 120 | | twee keer vier uur kan slapen met een |
| | | bleken niet gemakkelijk eventjes terug te | | | | | wakkere periode ertussen, dan acht aan- |
| | | draaien met een paar uur extra slapen. | | | | | eengesloten uren zoals nu de bedoeling |
| | | Ratten die een week lang slecht hadden | | | | | is, dan kan dat verklaren waarom zo veel |
| 55 | | 55 geslapen, hadden ook een hele week | | | | | mensen tegenwoordig zo slecht slapen |
| | | goed slapen nodig om te herstellen. | | | 125 | | en moe zijn, ondanks het feit dat ze de |
4 | | | De grote vraag blijft natuurlijk hoeveel | | | | | hele nacht in bed liggen. Veel mensen |
| | | slaap een mens gemiddeld nodig | | | | | worden midden in de nacht wakker en |
| | | heeft om zijn hersenhuishouding op orde | | | | | gaan dan liggen tobben over hun slaap- |
| 60 | | te houden. Die vraag is niet zo gemakke- | | | | | problemen en slaapgebrek. Ze proberen |
| | | lijk te beantwoorden, want de slaapbe- | | | 130 | | wanhopig weer in slaap te komen en |
| | | hoefte blijkt van vele factoren af te | | | | | gaan zelfs slaapmiddelen slikken om de |
| | | hangen. | | | | | hele nacht door te kunnen slapen. |
5 | | | Kinderen bijvoorbeeld moeten gemid- | | | | | Misschien moeten ze eens doen wat hun |
| 65 | | deld meer slapen dan volwassenen. | | | | | voorouders deden: vroeg naar bed, |
| | | Bovendien blijken de slaapbehoefte en | | | 135 | | 's nachts opstaan en iets nuttigs of pret- |
| | | het ideale slaappatroon ook nog eens | | | | | tigs gaan doen, en na een paar uur weer |
| | | sterk te variëren van persoon tot per- | | | | | naar bed voor de tweede slaap. |
| | | soon. De een voelt zich prima bij een ge- | | |
| | | | | | | | |
| | | | | | | | Naar een artikel van José van der Sman, |
| | | | | | | | Elsevier, 7 maart 2007 |
| | | | | | | | |
| | | noot 1 Een stof in de hersenen die stemmingen, gevoelens en eetlust regelt. | | | | | |